Witold Wojtkiewicz, Orszak z cyklu: Z dziecięcych póz, 1908
tempera, płótno, 39 × 71 cm
Muzeum Narodowe w Warszawie

Witold Wojtkiewicz, Orszak | 1908, Muzeum Narodowe w Warszawie

Stanisław Trzciński, Portret Witolda Wojtkiewicza | ok. 1898, źródło: Biblioteka Narodowa, Polona.pl

Jest rok 1879. Jan Matejko kilka miesięcy temu skończył malować Bitwę pod Grunwaldem, petersburska publiczność oklaskuje prapremierę opery Czajkowskiego Eugeniusz Oniegin, Anglicy walczą z Zulusami, w stanie Iowa spada meteoryt, Matka Boska objawia się w Knock, a w Warszawie przychodzi na świat syn głównego kasjera Banku Handlowego, Stanisława Wojtkiewicza i Anieli z domu Święcickiej. Chłopiec otrzymuje imię Witold. Nikt jeszcze nie przypuszcza, że za dwadzieścia dziewięć lat namaluje on Orszak, a rok po stworzeniu arcydzieła – umrze na atak serca.

„Sztuka zdradza nam dobitnie brak określonego celu w naturze, dziwaczną jej chropowatość, nadzwyczajną monotonność i zupełną jej niewykończoność […] odrodzenie sztuki nastąpić może tylko przez kłamstwo”¹.

Czytaj dalej →