Józef Pankiewicz

Józef Pankiewicz, urodzony w 1866 roku w Lublinie to jeden z pierwszych impresjonistów i symbolistów polskiej sztuki przełomu XIX i XX wieku. Inicjator nurtu polskiego koloryzmu wyrastającego z francuskiego postimpresjonizmu. Pedagog, który wpłynął na kształtowanie artystycznych postaw twórców skupionych w Komitecie Paryskim.

Pankiewicz uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego w latach 1884-1885. Między 1885-1886 wraz z Władysławem Podkowińskim przebywał na stypendium w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1889 obaj artyści udali się do Paryża, gdzie Józef Pankiewicz uległ fascynacji impresjonizmem. Tam też jego obraz Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą (1888) został nagrodzony srebrnym medalem na Wystawie Powszechnej.

U schyłku stulecia tworzył nokturny i kompozycje symboliczne. W latach następnych wiele podróżował po Europie, malując martwe natury, pejzaże oraz portrety inspirowane sztuką japońską i malarstwem artystów takich jak: Renoir, Cézanne czy Matisse. Lata 1914-1919 spędził w Hiszpanii. Od 1906 był profesorem krakowskiej ASP, natomiast od 1925 kierował, powstałą pod jego protektoratem, paryską filią Akademii. Był nauczycielem wielu malarzy-kolorystów z tzw. grupy kapistów.

W tym czasie stale mieszkał w Paryżu, a letnie miesiące spędzał na południu Francji. W 1933 został odznaczony przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „za twórczą pracę w dziedzinie malarstwa”. Otrzymał także nagrodę Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Salonie Malarskim 1937.

Zmarł 4 lipca 1940 w Marsylii. Został pochowany wraz z bratem – kompozytorem Eugeniuszem Pankiewiczem na Starych Powązkach w Warszawie.

Bogaty dorobek artystyczny Józefa Pankiewicza obejmuje nie tylko wielką ilość dzieł, lecz także wielość technik i stylów. Na najważniejszych obrazów należą m.in. Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą (1888), Targ na kwiaty przed kościołem św. Magdaleny w Paryżu (1890), Wóz z sianem (1890), Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą (1892), Dorożka w nocy (1896), Portret pani Oderfeldowej z córką (1899), Dziewczynka w czerwonej sukni (1897), Martwa natura z owocami i nożem (1909), Taras w Madrycie (1917), Martwa natura z kawonami (1920), Rue Cardinale w Paryżu (1925).