Pierwszym muzeum w Polsce była puławska świątynia Sybilli zaprojektowana przez Piotra Aignera. Jej pomysłodawczynią i fundatorką była księżna Izabela Czartoryska. Uroczystego otwarcia muzeum dokonano w 1801 roku kluczem ze złoconego brązu wg projektu samej księżnej. Miał on kształt kaduceusza, czyli laski Hermesa oplecionej dwoma wężami ze skrzydełkami i szyszką w zwieńczeniu. Wygrawerowano na nim grecką sentencję „MNEMEZ ANOIGO HIERON IC MLCCCI” (Otwieram Świątynię Pamięci IC 1801). Umieszczenie napisu greckiego wyraźnie wskazywało na źródła takiej instytucji.
Świątynia Sybilli, Puławy
To w Grecji bowiem powstały pierwsze muzea, które jednak pełniły nieco inną funkcję, niż rozumiemy to dzisiaj. Były to muzejony, czyli domy muz. W zależności od tego, co było w nich przechowywane, muzejony nazywano skarbcami, gliptotekami (rzeźby), pinakotekami (obrazy) lub daktyliotekami (kamee i gemmy). W 490 roku p.n.e. po bitwie pod Maratonem w Delfach stworzono skarbiec pamiątek po bitwach i ważnych wydarzeniach. Był on poddawany regularnym konserwacjom. Z innych przykładów warto przytoczyć wyspę Samos z jej skarbcem oraz Pergamon i jego zbiory pamiątek.
Świątynia Sybilli, Puławy, fot. nplp.pl
Zbiory przechowywane w świątyni Sybilli stanowiły część kolekcji Czartoryskich. Księżna Izabela kupowała polskie pamiątki narodowe, relikwie i zabytki w różnych miejscach Europy. Ideą muzeum miało być przedstawienie historii Polski od jej założenia po czasy współczesne i wzbudzanie dumy narodowej. Czasy przełomu XVIII i XIX wieku były niezwykle trudne dla Polski osłabionej rozbiorami, wojną polsko-rosyjską, powstaniem kościuszkowskim. Księżna Izabela miała poczucie misji i była wielką patriotką. Opinie na jej temat są dzisiaj różne. Jako żona Adama Czartoryskiego, któremu zawdzięczamy dzisiaj podstawy polskiej historiografii, miała liczne romanse, między innymi z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, posłem rosyjskim Mikołajem Repninem, czy księciem de Lauzun. Nie możemy jednak kwestionować tego, że w Puławach stworzyła podwaliny pod polskie muzealnictwo, a jej kolekcja stała się osią, wokół której powstało Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
Domek Gotycki, Puławy, fot. nplp.pl
Dziękujemy Ci, że czytasz nasze artykuły. Właśnie z myślą o takich cudownych osobach jak Ty je tworzymy. Osobach, które lubią czytać i doceniają nasze publikacje. Wszystko, co widzisz na portalu jest dostępne bezpłatnie, a ponieważ wkładamy w to dużo serca i pracy, to również zajmuje nam to sporo czasu. Nie mamy na prowadzenie portalu grantu ani pomocy żadnej instytucji. Bez Waszych darowizn nie będziemy miały funduszy na publikacje. Dlatego Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne. Jeśli lubisz czytać niezłosztukowe artykuły – wesprzyj nas.
Dziękujemy Ci bardzo, Joanna i Dana, założycielki Fundacji Niezła sztuka
A może to Cię zainteresuje:
- Fresk „Wiosna”, Pompeje - 22 marca 2024
- Antonio Canova „Paolina Borghese jako Wenus Zwycięska” - 16 marca 2023
- Rafael Santi „Portret papieża Juliusza II” - 14 czerwca 2020
- Trzy Gracje — piękno od Antyku do Klasycyzmu - 28 grudnia 2019
- Piero della Francesca „Zmartwychwstanie” - 8 sierpnia 2019
- Simone Martini „Maestà” - 2 czerwca 2019
- Andrea del Verrocchio – portret wielokrotny. Odbicia, naśladownictwo, recepcja - 25 kwietnia 2019
- Masaccio „Trójca Święta” - 31 marca 2019
- Ambrogio Lorenzetti „Alegoria dobrych i złych rządów” - 10 marca 2019
- Gian Lorenzo Bernini „Porwanie Prozerpiny” - 25 lutego 2019
Jest XXI wiek, a mimo to kolejny artykuł o Czartoryskiej przeprasza za jej romanse. Dlaczego artykuły o jej mężu nie przepraszają za jego romanse?