Gdzie powstało pierwsze polskie muzeum?

Pierwszym muzeum w Polsce była puławska świątynia Sybilli zaprojektowana przez Piotra Aignera. Jej pomysłodawczynią i fundatorką była księżna Izabela Czartoryska. Uroczystego otwarcia muzeum dokonano w 1801 roku kluczem ze złoconego brązu wg projektu samej księżnej. Miał on kształt kaduceusza, czyli laski Hermesa oplecionej dwoma wężami ze skrzydełkami i szyszką w zwieńczeniu. Wygrawerowano na nim grecką sentencję „MNEMEZ ANOIGO HIERON IC MLCCCI” (Otwieram Świątynię Pamięci IC 1801). Umieszczenie napisu greckiego wyraźnie wskazywało na źródła takiej instytucji.

Lubisz nas czytać? Wesprzyj nas »

Świątynia Sybilli, Puławy

To w Grecji bowiem powstały pierwsze muzea, które jednak pełniły nieco inną funkcję, niż rozumiemy to dzisiaj. Były to muzejony, czyli domy muz. W zależności od tego, co było w nich przechowywane, muzejony nazywano skarbcami, gliptotekami (rzeźby), pinakotekami (obrazy) lub daktyliotekami (kamee i gemmy). W 490 roku p.n.e. po bitwie pod Maratonem w Delfach stworzono skarbiec pamiątek po bitwach i ważnych wydarzeniach. Był on poddawany regularnym konserwacjom. Z innych przykładów warto przytoczyć wyspę Samos z jej skarbcem oraz Pergamon i jego zbiory pamiątek.

Świątynia Sybilli, Puławy, fot. nplp.pl

Zbiory przechowywane w świątyni Sybilli stanowiły część kolekcji Czartoryskich. Księżna Izabela kupowała polskie pamiątki narodowe, relikwie i zabytki w różnych miejscach Europy. Ideą muzeum miało być przedstawienie historii Polski od jej założenia po czasy współczesne i wzbudzanie dumy narodowej. Czasy przełomu XVIII i XIX wieku były niezwykle trudne dla Polski osłabionej rozbiorami, wojną polsko-rosyjską, powstaniem kościuszkowskim. Księżna Izabela miała poczucie misji i była wielką patriotką. Opinie na jej temat są dzisiaj różne. Jako żona Adama Czartoryskiego, któremu zawdzięczamy dzisiaj podstawy polskiej historiografii, miała liczne romanse, między innymi z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, posłem rosyjskim Mikołajem Repninem, czy księciem de Lauzun. Nie możemy jednak kwestionować tego, że w Puławach stworzyła podwaliny pod polskie muzealnictwo, a jej kolekcja stała się osią, wokół której powstało Muzeum Czartoryskich w Krakowie.

Domek Gotycki, Puławy, fot. nplp.pl

Dziękujemy Ci, że czytasz nasze artykuły. Właśnie z myślą o takich cudownych osobach jak Ty je tworzymy. Osobach, które lubią czytać i doceniają nasze publikacje. Wszystko, co widzisz na portalu jest dostępne bezpłatnie, a ponieważ wkładamy w to dużo serca i pracy, to również zajmuje nam to sporo czasu. Nie mamy na prowadzenie portalu grantu ani pomocy żadnej instytucji. Bez Waszych darowizn nie będziemy miały funduszy na publikacje. Dlatego Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne. Jeśli lubisz czytać niezłosztukowe artykuły – wesprzyj nas.
Dziękujemy Ci bardzo, Joanna i Dana, założycielki Fundacji Niezła sztuka

A może to Cię zainteresuje:

Info
Lista artykułów

» Anna Cirocka

Historyczka sztuki, audiodeskryptorka. Interesuje się sztuką renesansu włoskiego, dziejami religii przedchrześcijańskiej Europy, symboliką oraz teorią sztuki czasów antycznych i nowożytnych. Autorka setek audiodeskrypcji dzieł sztuki. Redaktorka w magazynie „Gazzetta Italia”. Mieszka w Gdańsku.