Sofonisba Anguissola „Gra w szachy”

Sofonisba Anguissola, Gra w szachy, 1555
olej, tempera, płótno, 72 × 97 cm
Muzeum Narodowe w Poznaniu, wł. Fundacja Raczyńskich

Sofonisba Anguissola, Gra w szachy, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Fundacja Raczyńskich, Poznań, sztuka włoska, kobiety w sztuce, Niezła sztuka

Sofonisba Anguissola, Gra w szachy | 1555, Muzeum Narodowe w Poznaniu, wł. Fundacja im. Raczyńskich

„Sztuce z większą niż ktokolwiek pilnością i z dużymi rezultatami, bardziej niż jakakolwiek niewiasta za naszych czasów, poświęciła się Sofonisba z Cremony […], widziałem w domu jej ojca obraz jej ręki wykonany z wielką umiejętnością, będący portretem jej trzech sióstr podczas gry w szachy, a z nimi ich starej piastunki, co wszystko wymalowane jest z taką starannością i podobieństwem, że wydaje się jak żywe i nie brak im nic tylko mowy”1.

Sofonisba Anguissola, Autoportret przy sztaludze, Muzeum-Zamek, Łańcut, kobiety w sztuce, kobiety malarki. Niezła sztuka

Sofonisba Anguissola, Autoportret przy sztaludze | ok. 1556, Muzeum-Zamek, Łańcut

W takich słowach wypowiadał się Giorgio Vasari w 1566 roku o obrazie Gra w szachy autorstwa Sofonisby Anguissoli. Mimo to znany historyk nie poświęcił malarce osobnego biogramu. Grę w szachy Sofonisba Anguissola namalowała, mając zaledwie dwadzieścia trzy lata. Choć to jeden z jej pierwszych obrazów, do dzisiaj pozostaje jednym z najciekawszych, i na nasze szczęście znajduje się w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Słowa Giorgio Vasariego o tożsamości sportretowanych na obrazie kobiet potwierdza napis na brzegu szachownicy namalowanej na obrazie: „SEPHONISBA ANGUSSOLA VIRGO AMILCARIS FILIA EX VERA / EFIGIE TRES SUAS SORORES ET ANCILAM PINXIT MDLV”, a więc w tłumaczeniu: „Sofonisba Anguissola panna córka Amilcara swe trzy siostry i piastunkę namalowała z prawdziwej postaci / z natury / 1555”2. Czytaj dalej


  1. G. Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, tłum. K. Estreicher, Warszawa–Kraków 1987, t. 7, s. 45–46.
  2. H. Kutzner, A. Michnikowska, B. Wrońska, Sofonisba Anguissola Gra w szachy. Konserwacja i badania obrazu, „Studia Muzealne”, z. 23, 2018, s. 122.