Materiał powstał we współpracy z:
Drezno – tej barokowej perły nad Łabą nie trzeba przedstawiać polskim podróżnikom. Według statystyk turyści z Polski stanowią jedną z największych grup wśród zagranicznych gości miasta. Z przygranicznego Zgorzelca dojedziemy tam w około godzinę. Co warto odkryć w stolicy Saksonii?
Widok z kościoła Frauenkirche na Stare Miasto w Dreźnie, fot. © Sebastian Weingart (DML-BY)
Przede wszystkim sztukę, sztukę i jeszcze raz sztukę. To miasto jest bowiem stworzone dla wielbicieli muzeów i zabytkowej architektury oraz fanów Caspara Davida Friedricha.
Drezdeńskie muzea, czyli prawdziwa rozkosz dla miłośników sztuki
Zwinger, Drezno, © DDPIX/Marcel Quietzsch
Jednym z najbardziej znanych muzeów w Dreźnie jest Galeria Starych Mistrzów (Gemäldegalerie Alte Meister), mieszcząca się w barokowym kompleksie pałacowym Zwinger. Co roku niemal pół miliona turystów odwiedza to miejsce, aby zachwycać się dziełami Rafaela, Tycjana, Rubensa, van Eycka, Rembrandta i wielu innych wspaniałych artystów.
Wnętrze Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie, fot. © Michael R. Hennig (DML-BY)
Tycjan, Grosz czynszowy | 1515–1516, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno
Rafael Santi, Madonna Sykstyńska | ok. 1512/1513, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno
Johannes Vermeer, Dziewczyna czytająca list przy otwartym oknie | ok. 1657–1658, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno
Giorgione, Śpiąca Wenus | ok. 1508–1510, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno
Za perłę kolekcji uznaje się Madonnę Sykstyńską, jednak podczas wizyty warto zwrócić uwagę również na tajemniczy obraz Giorgionego przedstawiający śpiącą Wenus, pełną harmonii Czytającą list Vermeera oraz uroczą Czekoladziarkę Liotarda.
Czekoladziarka Jeana-Étienne’a Liotarda w Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie, fot. © Michael R. Hennig (DML-BY)
Jean-Étienne Liotard, Czekoladziarka | ok. 1744, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno
Jean-Étienne Liotard, Autoportret w stroju tureckim | ok. 1746, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno
Obok Czekoladziarki wisi tajemniczy portret mężczyzny w tureckim stroju – co ciekawe, jest to wizerunek samego artysty. Wzrok przyciągają także obrazy Rembrandta, w tym słynny Autoportret z Saskią.
Ściana z Rembrandtami, Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie, fot. Fundacja Niezła Sztuka
Warto też zajrzeć do mniejszych sal. W jednej z nich znajdziemy tak zwany tryptyk drezdeński, czyli arcydzieło mistrza Jana van Eycka. Niderlandzki artysta przedstawił Madonnę z Dzieciątkiem w towarzystwie św. Katarzyny, archanioła Michała oraz donatora. Na zewnętrznych skrzydłach ołtarza można podziwiać zjawiskowe malarstwo iluzjonistyczne, wykonane techniką en grisaille, które do złudzenia imituje trójwymiarowe rzeźby w niszach.
Jan van Eyck, Tryptyk drezdeński | 1437, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno, fot. Fundacja Niezła Sztuka
Gdy kupimy bilet do Galerii Starych Mistrzów, możemy zwiedzić również inne muzea w Zwingerze. Są to Zbiory Porcelany, w których odnajdziemy eksponaty zarówno z Chin i Japonii, jak i z pobliskiej Miśni, a także Salon Matematyczno-Fizyczny z zabytkowymi globusami, teleskopami oraz innymi urządzeniami, które przez wieki pomagały ludziom poznawać świat. Po wizycie w Zwingerze warto odwiedzić znajdującą się nieopodal Rezydencję Wettynów.
Sala audiencyjna w pałacu Augusta II Mocnego w Dreźnie, fot. © Michael R. Hennig (DML-BY)
W listopadzie 2019 roku było o niej głośno w mediach, a to za sprawą spektakularnej kradzieży klejnotów ze skarbca królewskiego. W maju 2023 roku zapadł wyrok w tej sprawie, skazani mężczyźni należeli do berlińskiej zorganizowanej grupy przestępczej. Niestety do dziś nie udało się odzyskać wszystkich skradzionych wówczas przedmiotów. Mimo to turyści nie powinni rezygnować z wizyty w Grünes Gewölbe (pol. Zielone Sklepienie), bo tak nazywa się muzeum w drezdeńskiej rezydencji. Wciąż można podziwiać tam niezwykłą kolekcję klejnotów zgromadzonych przez Augusta II Mocnego, m.in. słynny drezdeński zielony diament – największy tego typu kamień szlachetny na świecie. Imponujące są też takie eksponaty jak złota zastawa do kawy czy liczne dzieła z kości słoniowej lub bursztynu.
Widok na biało-srebrne pomieszczenie historycznego Zielonego Sklepienia © SKD, Grünes Gewölbe, fot. Hans Christian Krass
Muzeum podzielone jest na dwie części – nową i historyczną. Kupując bilety, trzeba pamiętać, że dostęp do części historycznej jest ograniczony, więc zaleca się rezerwację biletów online (wraz ze slotem czasowym). Opuszczając rezydencję Wettynów, koniecznie zwróćcie uwagę na jedną ze ścian (od strony Augustusstraße), ponieważ znajduje się na niej imponujące malowidło przedstawiające orszak książęcy, czyli Fürstenzug.
Widok na malowidło Fürstenzug w Dreźnie, © DZT/Udo Bernhart; CMR
To jeden z niewielu zabytków na drezdeńskiej starówce, który w całości przetrwał bombardowania podczas II wojny światowej. Warto przyjrzeć się mu dokładniej i spróbować odnaleźć portrety dwóch polskich władców – Augusta III Sasa oraz Augusta II Mocnego. Dzieło to powstało, aby uczcić 800 lat panowania rodu Wettynów w Saksonii. Taka okazja wymagała imponującego projektu – Fürstenzug mierzy ponad 100 metrów i składa się z około 23 000 płytek z miśnieńskiej porcelany, co sprawia, że jest to największe malowidło wykonane tą techniką. Jego autorem jest Wilhelm Walther, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie.
Z rezydencji Wettynów jest już niedaleko do Albertinum, czyli Galerii Nowych Mistrzów. Zwiedzających przyciąga tutaj przede wszystkim bogata kolekcja prac najbardziej znanego niemieckiego malarza okresu romantyzmu – Caspara Davida Friedricha. Artysta był związany z miastem, nauczał w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych i przez ponad czterdzieści lat mieszkał w saksońskiej stolicy. Przypominają o tym liczne dzieła, na których Friedrich uwiecznił okoliczne krajobrazy, a także samo miasto.
Caspar David Friedrich, Wielki rezerwat w pobliżu Drezna | 1832, Albertinum – Galerie Neue Meister, Staatliche Kunstsammlungen, Drezno
Caspar David Friedrich, Widok na dolinę Łaby | 1807, Albertinum – Galerie Neue Meister, Staatliche Kunstsammlungen, Drezno
Caspar David Friedrich, Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc | 1819–1820, Albertinum – Galerie Neue Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Drezno
W kolekcji Albertinum znajduje się m.in. jego obraz zatytułowany Cmentarz. Przedstawiona brama przypomina tę z Trinitatisfriedhof w Dreźnie, gdzie w 1840 roku pochowano artystę.
W 2024 roku świętowana jest 250. rocznica urodzin malarza. To świetna okazja, aby lepiej zapoznać się z twórczością niemieckiego mistrza pejzażu, szczególnie że 24 sierpnia 2024 roku w Albertinum zostanie otwarta specjalna ekspozycja Caspar David Friedrich. Wo alles begann (pol. Caspar David Friedrich. Gdzie wszystko się zaczęło). Na wystawę mają zostać wypożyczone najsłynniejsze obrazy Friedricha z innych europejskich muzeów, m.in. z madryckiego Muzeum Thyssen-Bornemisza i wiedeńskiego Belwederu. Zwiedzający będą mogli je podziwiać aż do 5 stycznia 2025.
Później większość z nich prawdopodobnie trafi do Nowego Jorku, gdyż Metropolitan Museum planuje retrospektywę artysty. Wystawa Caspar David Friedrich. Wo alles begann to jedno z wielu wydarzeń poświęconych temu niezwykłemu artyście i niemieckiemu romantyzmowi, które odbędą się w Dreźnie w związku z jubileuszem. Wszystkie informacje o planowanych z tej okazji eventach można znaleźć na specjalnej stronie internetowej1.
Albertinum nie skupia się jedynie na twórczości Friedricha. Odwiedzający mają też okazję zapoznać się z dziełami artystów ze słynnej drezdeńskiej grupy Die Brücke (pol. Most), która odegrała kluczową rolę w kształtowaniu się ekspresjonizmu w sztuce. Powstała ona w 1905 roku i zrzeszała twórców, którzy dążyli do wypracowania nowych środków wyrazu. Sama nazwa wskazywała na chęć przerzucenia mostu pomiędzy teraźniejszością a sztuką przyszłości. Do najbardziej znanych członków należeli: Erich Heckel, Ernst Ludwig Kirchner, Emil Nolde czy Max Pechstein. Założycielem ugrupowania był Karl Schmidt-Rottluff, którego obrazy także można podziwiać w tym muzeum.
Warto zwrócić uwagę również na prace ekspresjonisty Ottona Dixa, który studiował w Dreźnie i był jednym z założycieli Drezdeńskiej Secesji. Spośród jego dzieł z kolekcji Albertinum szczególnie poruszający jest tryptyk Wojna, który powstał pod wpływem wydarzeń I wojny światowej.
Otto Dix, Wojna, obraz na ekspozycji, Albertinum – Galerie Neue Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Drezno, fot. Fundacja Niezła Sztuka
Dix służył na froncie w latach 1915–1918. Już wtedy stworzył wiele szkiców ukazujących tragedię, której stał się naocznym świadkiem. Natomiast sam tryptyk pochodzi z lat 1929–1932. W 1929 roku ukazała się też słynna powieść Ericha Marii Remarque’a Na zachodzie bez zmian. Praca Dixa wpisuje się więc w nurt dzieł, które nie gloryfikowały wojny, lecz wskazywały na jej niewyobrażalne okrucieństwo i bezsens.
Albertinum nie jest tylko ciekawym miejscem dla miłośników niemieckich artystów. Muzeum posiada w swojej kolekcji również prace takich twórców jak: Monet, Degas, van Gogh czy Gauguin, dzięki czemu niemiecka sztuka jest prezentowana w kontekście przemian artystycznych w Europie.
Paul Gauguin, Parau Api | 1892, Albertinum – Galerie Neue Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Drezno
Vincent van Gogh, Martwa natura z pigwą | 1888/1889, Albertinum – Galerie Neue Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Drezno
Wymienione instytucje to najbardziej znane muzea w Dreźnie, których żaden miłośnik sztuki nie powinien ominąć. Mamy dla was też kilka alternatywnych propozycji. W saksońskiej stolicy można bowiem odwiedzić: Muzeum Higieny, Muzeum Etnograficzne w Pałacu Japońskim, Muzeum Historii Militarnej w budynku zaprojektowanym przez Daniela Libeskinda czy też Muzeum Kraszewskiego. W domu, w którym mieszkał polski pisarz, prezentowana jest wystawa poświęcona jego życiu i twórczości. Część ekspozycji przybliża także losy innych emigrantów z Polski, którzy w okresie zaborów szukali schronienia w Dreźnie. Należał do nich m.in. Adam Mickiewicz, który w saksońskiej stolicy pracował nad trzecią częścią Dziadów. Muzeum Kraszewskiego przypomina, że przez wiele lat Polska i Saksonia były ze sobą mocno powiązane – zarówno na poziomie kulturowym, jak i politycznym.
Spacery po dwóch stronach Łaby, czyli dwa oblicza Drezna
Zwiedzając Drezno, warto wybrać się na spacer po obu stronach Łaby. Pierwsza trasa prowadzi przez starówkę, która zachwyca, nawet jeśli większość budynków to rekonstrukcje, ponieważ miasto zostało mocno zniszczone podczas II wojny światowej. Bombardowanie Drezna było jednym z największych, jakiego dokonali alianci. Jest to ważne wydarzenie dla pamięci zbiorowej Niemiec, a jego reprezentacje można odnaleźć w licznych filmach i książkach, m.in. w powieści Kurta Vonneguta Rzeźnia numer pięć, dziennikach Victora Klemperera oraz filmach takich jak Drezno (Dresden, 2006) Rolanda Richtera czy Obrazy bez autora (Werk ohne Autor, 2016) Floriana Henckela von Donnersmarcka.
Drezno – jarmark bożonarodzeniowy, fot. © Sebastian Weingart (DML-BY)
Drezno – jarmark bożonarodzeniowy, fot. © Dpix.de (DML-BY)
Spacer można rozpocząć od Altmarkt, gdzie w okresie zimowym odbywa się jeden z największych i najstarszych jarmarków bożonarodzeniowych (Dresdner Striezelmarkt). Stamtąd można przespacerować się do Neumarkt. Przy nowym rynku znajduje się przepiękny barokowy kościół Marii Panny (Frauenkirche). Jego odbudowa rozpoczęła się po upadku muru berlińskiego i zakończyła dopiero w 2005 roku, a dziś uznawana jest za symbol pojednania po II wojnie światowej. Innym barokowym kościołem zasługującym na uwagę jest katedra Świętej Trójcy (Kathedrale Ss. Trinitatis), czyli dawny kościół dworski. Nieopodal znajduje się opera (Semperoper), którą również warto uwzględnić w programie zwiedzania. Stamtąd już tylko kilka kroków dzieli nas od Łaby oraz pięknej promenady (tzw. Tarasów Brühla).
Drezno, panorama miasta, fot. © Dresden Marketing GmbH/Frederik Schrader
Po drodze będziemy mijać słynną Akademię Sztuk Pięknych, w której studiowali m.in. Otto Dix, George Grosz czy Elfriede Lohse-Wächtler. Po tej stronie Łaby warto odwiedzić także Yenidze – budynek ten na pierwszy rzut oka przypomina meczet, lecz w rzeczywistości jest to była fabryka tytoniu. Dziś mieszczą się w niej biura, restauracja oraz teatr.
Kunsthofpassage, Drezno, © DZT/Francesco Carovillano
Jeden z najpiękniejszych widoków na stare miasto roztacza się z Augustusbrücke, choć sporą popularnością cieszy się także słynny stalowy most Blaues Wunder w dzielnicy Loschwitz („niebieski cud”). To ostatni przystanek przed rozpoczęciem drugiej części wycieczki. Tym razem będzie można odkryć alternatywną twarz Drezna, czyli Neustadt. Ten spacer rozpoczyna się przy figurze Złotego jeźdźca – to pomnik poświęcony Augustowi II Mocnemu. Idąc Hauptstraße, można odpocząć w cieniu platanów, a następnie udać się do Kunsthofpassage (pol. Pasaż Artystycznych Dziedzińców), w którym znajdziemy liczne atelier i sklepiki, a także lokale gastronomiczne.
Najbardziej znanym jest Hof der Elemente (pol. Dziedziniec Elementów) z turkusową kamienicą, na której umieszczono ciekawą instalację – podczas deszczu zaczyna ona grać różne melodie. W okolicach Kunsthofpassage można podziwiać piękne kamienice, w których znajdują się świetne kawiarnie, bary i restauracje. To właśnie dzięki nim Neustadt uznawane jest obecnie za najmodniejszą dzielnicę Drezna.
Przerwę na kawę warto zrobić w popularnej Café Oswaldz, a wieczór spędzić w barze Wohnzimmer. Miłośnicy literatury powinni odwiedzić księgarnio-kawiarnię Büchers Best. Zanim jednak oddamy się relaksowi, koniecznie trzeba jeszcze podejść do Pfunds Molkerei – najpiękniejszego sklepu z wyrobami mlecznymi. Jeśli macie wrażenie, że już kiedyś widzieliście takie wnętrze, to pewnie oglądaliście Grand Budapest Hotel (2014, reż. Wes Anderson).
Ucieknij od miasta
Zmęczonych miejskim zgiełkiem mogą zainteresować takie miejsca jak Großer Garten (ogromny park w stylu barokowym) bądź pałac Pillnitz – otoczony jest on pięknym parkiem, w którym rośnie jedna z najstarszych kamelii w Europie. Dobrym pomysłem jest również wycieczka do Hellerau. To osiedle-ogród zostało założone na początku XX wieku. Choć przestrzeni zielonych nie ma tam aż tak dużo, jak można byłoby się spodziewać, to na pewno będzie tam spokojniej niż na starym mieście. Miłośników sztuki zainteresuje na pewno Festspielhaus Hellerau – ważny ośrodek sztuki współczesnej.
Okolice Drezna, czyli odkryj Saksonię
Jedynie pół godziny drogi od Drezna znajduje się Moritzburg, w którym można podziwiać barokowy pałac na wodzie.
Pałac Moritzburg, Moritzburg, fot. © Patrick Eichler (DML-BY)
Jedną z największych atrakcji Krainy Łaby jest Miśnia – średniowieczne miasto z piękną starówką oraz jedną z najbardziej znanych i cenionych manufaktur porcelany na świecie. W Muzeum Porcelany można nie tylko obejrzeć zachwycające arcydzieła z białego złota, ale również dzięki pokazom edukacyjnym zapoznać się z procesem wytwarzania porcelany.
Ekspozycja na wystawie stałej w Muzeum Porcelany w Miśni, fot. © Martin Förster (DML-BY)
Malowanie porcelany, © fot. Martin Förster (DML-BY)
Warto przed wizytą w Miśni sprawdzić kalendarz wydarzeń i festiwali. Co roku organizowana jest tu wyjątkowa noc pełna sztuki – Lange Nacht der Kunst, Kultur und Architektur2, podczas której całe miasto tętni życiem. Do późnych godzin wieczornych można zajrzeć do pracowni artystów, uczestniczyć w koncertach czy wziąć udział w innych ciekawych wydarzeniach związanych ze sztuką, kulturą i architekturą. W przerwach od odkrywania atrakcji kulturalnych warto wypożyczyć rower, ponieważ w okolicach Miśni można znaleźć piękne trasy, które ciągną się wzdłuż Łaby.
Widok ze ścieżki rowerowej nad Łabą na Albrechtsburg i katedrę w Miśni, fot. © Erik Gross (DML-BY)
Miłośnicy przyrody powinni koniecznie uwzględnić w swoim planie podróży wędrówki po Saksońskiej Szwajcarii. Jest to również obowiązkowy punkt wycieczki dla fanów malarstwa Friedricha, ponieważ artysta wielokrotnie inspirował się tamtejszymi krajobrazami. Dowodem na to jest jego najsłynniejszy obraz Wędrowiec nad morzem mgły.
Drezno z widokiem na Szwajcarię Saksońską, fot. © Ddpix.de (DML-BY)
Caspar David Friedrich, Wędrowiec nad morzem mgły | ok. 1817, Hamburger Kunsthalle, Hamburg
Z Drezna można także szybko dojechać do Lipska – miasta uniwersyteckiego, pełnego pięknych pasaży oraz ciekawej architektury, które w czasach NRD stało się schronieniem dla opozycjonistów. W drodze powrotnej do Polski warto zatrzymać się w Zgorzelcu, czyli niemieckim Görlitz. Przygraniczne miasteczko posiada status kultowy wśród twórców filmowych i nazywane jest Görliwood. Kręcono tam m.in. wspomniany już Grand Budapest Hotel, a także Bękarty wojny, Lektora czy Złodziejkę książek.
Odwiedzając Drezno, nie powinno się zapomnieć o okolicznych atrakcjach. Saksonia ma bowiem wiele do zaoferowania turystom. Ale to już materiał na kolejną opowieść, ponieważ Niemcy to z pewnością świetny cel na wiele podróży.
Bibliografia:
1. Witryna Główna Miasta Drezno, https://www.visit-dresden-elbland.de (dostęp: 20.02.2024).
Artykuł sprawdzony przez system Antyplagiat.pl
A może to Cię zainteresuje:
- Drezno i Kraina Łaby. Przewodnik dla miłośników sztuki - 26 kwietnia 2024
- Paris, Paris, czyli filmowy przewodnik po Paryżu - 19 listopada 2023
- Dziedzictwo UNESCO, documenta i bracia Grimm, czyli atrakcje Kassel, jednego z najbardziej zielonych miast w Niemczech - 14 maja 2022
- Gustav Klimt „Dziewczyna wśród zieleni” - 26 listopada 2021
- Egon Schiele „Portret żony artysty. Edith Schiele” - 26 lutego 2021
- Egon Schiele „Portret Wally” - 8 stycznia 2021
- Helmut Newton. Piękno i bestia - 22 października 2020
- Sztuka w streamingu – lista filmów na czas koronawirusa (i nie tylko) - 25 marca 2020
- Szkice kinomana — sekrety twórczości Edwarda Hoppera - 7 marca 2020
- 10 rocznic, które sprawią, że 2019 rok będzie wyjątkowy - 14 lutego 2019
