Niegdyś norweski malarz Edvard Munch napisał: „Prawda leży pomiędzy dwoma kłamstwami”¹. Słowa te, jak żadne inne, oddają stan naszej wiedzy o zmarłej przed ponad stu laty Dagny Juel, po mężu Przybyszewskiej. Przymierzając się do napisania artykułu o muzie artystów epoki modernizmu, nie spodziewałam się, że odkryję, iż na historię jej życia składa się masa sprzecznych relacji i opinii. Po latach jest rzeczą niemożliwą oddzielić prawdę od zmyślenia. Jak ustalić, które z opowieści dotyczących Dagny są prawdą, a które tylko mitem wyrosłym na fundamencie plotek, czy też autokreacyjnych zabiegów samej Dagny, która uwielbiała być w centrum uwagi? Jak oddzielić fakty od legendy? Czy stworzenie spójnego portretu Dagny Juel w ogóle jest możliwe? Nawet jeśli nie, to warto pokazać Dagny taką, jaką zapamiętali ją inni. Odtworzyć jej wielowymiarowy obraz. Niejednoznaczny, jak całe jej krótkie – zakończone tragicznie – życie.

Dagny Juel Przybyszewska | 1985, źródło: Biblioteka Narodowa, Polona.pl

Czytaj dalej →