Pablo Picasso i Michał Smajewski (Sima) zaprzyjaźnili się w Golfe-Juan podczas wakacji w 1946 roku. Picasso pierwszy raz po wojnie mógł powrócić na ukochane Lazurowe Wybrzeże, które przypominało mu rodzinną Malagę. Natomiast Sima, młody polski fotograf, pracował tam oraz przechodził rekonwalescencję po obozie zagłady w Auschwitz.
Michel Sima i Pablo Picasso ©michelsima.com
Dzięki Simie Picasso przez kilka miesięcy miał swoją pracownię w zamku Grimaldich w Antibes, to również Sima pierwszy raz pokazał Picassowi Vallauris i tamtejszą pracownię ceramiczną, gdzie malarz osiedlił się na stałe i sam tworzył ceramiki. Dzięki niemu również posiadamy teraz setki zdjęć Picassa.
Michał Smajewski (Michel Sima) urodził się w 1912 roku w Słonimie, w polskiej rodzinie pochodzenia żydowskiego. Już w wieku 17 lat wyjechał do Paryża, aby studiować rzeźbę na Académie de la Grande Chaumière, znajdującej się na Montparnasse. Tam bardzo szybko wtopił się w ówczesną bohemę artystyczną Paryża lat 30., nawiązując liczne kontakty. Wśród jego bliskich znajomych znaleźli się między innymi: Jean Cocteau, Francis Picabia, Paul Éluard, Max Ernst, Robert Desnos. Ten ostatni zapoznał go właśnie z Pablem Picassem. W 1942 roku Michał Smajewski został zatrzymany i przewieziony do obozu zagłady w Auschwitz, a następnie do obozu pracy w Blachowni.
Michel Sima Dora Maar, © Comité Michel Sima/michelsima.com
Michel Sima Alberto Giacometti, © Comité Michel Sima/michelsima.com
Powrócił do Francji w 1945 roku, poważnie chory i wyczerpany, postanowił osiedlić się w Cannes. To był wspaniały czas, świat powracał do normalności po wojnie, wszyscy się cieszyli, że to już koniec, chcieliśmy korzystać z życia w pełni – wspomina Sima podczas wywiadu radiowego przeprowadzonego w 1982 roku. Po życiu w obozach pracy, Lazurowe Wybrzeże było niczym raj dla Michała Smajewskiego. Oprócz rzeźby, zaczął także specjalizować się w fotografii. Zatrzymał się u swojego przyjaciela Dora de La Souchère, archeologa i konserwatora Muzeum Grimaldich w Antibes. W 1946 roku w Golf Juan spotkał ponownie Picassa, który przyjechał podczas tego upalnego lata na Riwierę Francuską wraz ze swoją nową partnerką, również malarką, Françoise Gilot.
Pablo Picasso i Françoise Gilot na plaży w Golfe-Juan, fot. Robert Capa | 1948
Malarze skarżyli się, że oboje nie mają miejsca, aby pracować, wówczas Sima zapoznał Picassa z Romualdem Dor de la Souchère, a ten od razu zaproponował mu wykorzystanie części zamku Grimaldich jako swojego atelier. Pomieszczenie było ogromne, zajmowało całe południowe skrzydło zamku na drugim piętrze. Picasso pracował tam codziennie od września do listopada. Sima towarzyszył malarzowi, dokumentował jego pracę, a fotografie są obecnie cennym materiałem ukazującym etapy pracy Picassa.
Muzeum Picassa w Antibes, źródło: lacompagnie.com
Pablo Picasso czuł się bardzo swobodnie w towarzystwie Michela Simy, czasem mu pozował, innym razem całkowicie zatracał się w swojej pracy. Wtedy najlepiej widać jego metodę pracy, często odchodzi od jednego dzieła, poświęca swoją uwagę innemu, przechodzi kolejno do następnych prac, kończy je, domalowuje coś, myśli, zastanawia się, aby wrócić do tego pierwszego. Artysta w tym okresie zwrócił się w stronę malarstwa figuratywnego, kubistycznego, często malował minotaury, swoją partnerkę i przyjaciół. Na obrazach pojawia się także Sima. To był bardzo szczęśliwy okres w życiu Picassa, co znajduje odbicie w jego malarstwie. Wtedy też dowiedział się, że Françoise Gilot spodziewa się ich pierwszego dziecka – Picasso w wieku 65 lat miał ponownie zostać ojcem.
Artyści spędzali też czas prywatnie. Sima pomagał Picassowi w zdobywaniu materiałów do pracy, których po wojnie brakowało. Françoise Gilot w wywiadzie udzielonym w 2004 roku powiedziała, że Picasso nazywał Simę „ministrem” spraw wewnętrznych, który był odpowiedzialny za wszystko – całą organizację pracy. Opowiada okoliczności powstania największego obrazu Picassa, który namalował tego lata w Antibes Radość życia. Wspólnie pojechali do Cannes, aby znaleźć płótno odpowiedniego formatu, zamówili specjalnego vana, aby je przetransportować. Sima zorganizował też farby, które kupił w pobliskim porcie.
Pablo Picasso, Radość życia, 1946, Muzeum Picassa w Antibes
Radość życia
To również podczas tego lata Michel Sima pokazał Picassowi słynne Vallauris, gdzie następnie malarz osiedlił się na stałe. Zaczął tworzyć słynne ceramiki, a także odnowił według swojego projektu średniowieczną kaplicę (czytaj >>). Fotograf oprócz tego, że był z wykształcenia rzeźbiarzem, także zajmował się ceramiką. Być może jego pasja stała się inspiracją dla Picassa. Na wielu ceramicznych talerzach i innych naczyniach pojawia się motyw sowy. Otóż Sima opowiadał jak pewnego razu, idąc do Muzeum Grimaldich, znalazł małą, ranną sowę i zabrał ją do pracowni Picassa. Ten się nią zajął, szybko odzyskała siły i tak się przyzwyczaiła do malarza, że nie chciała już go opuścić. Picasso był znany ze swojej miłości do zwierząt, sowa znalazła nowy dom, a przy okazji stała się też nową modelką malarza.
Picasso i sowa, 1946, ©michelsima.com
Kiedy przedłużone wakacje Picassa dobiegły końca i miał wrócić do Paryża w listopadzie 1946 roku, przekazał dla Muzeum Grimaldich 23 obrazy i 44 rysunki. 22 września 1947 roku odbyła się oficjalna inauguracja sali Picassa w muzeum. Natomiast w 1948 roku Picasso wraz ze swoją rodziną osiedlił się na stałe na Lazurowym Wybrzeżu, właśnie w Vallauris. W tym samym roku przekazał do muzeum 78 ceramik powstałych w pracowni Madoura w Vallauris. Prawdziwy tytan pracy!
Pablo Picasso | 1954, © Yousuf Karsh, Detroit Institute of Art
Picasso w Vallauris
W 1966 roku Muzeum Grimaldich zmieniło nazwę na Muzeum Picassa w Antibes. Obecnie drugie piętro muzeum ma dokładnie taki sam rozkład jak za czasów pracowni malarza. W muzeum znajduje się wiele obrazów, rysunków i ceramik malarza, jak również innych mu współczesnych malarzy, takich jak Nicolas de Staël, Fernand Léger, Hans Hartung, Kostia Terechkovitch, Paul Leuquet, Germaine Richier czy Joan Miró. Françoise Gilot w wywiadzie przyznała, że gdyby nie Sima, muzeum Picassa by nie istniało.
Artykuł pierwotnie ukazał się na stronie: jeszczedalejnizpoludnie.blogspot.com
Przeczytaj też: Pablo Picasso w Vallauris »
Bibliografia:
1. Gidel H., Picasso, WAB, 2004.
2. Tran Ch., Picasso et Sima, le modeleur d’amitie, Lyon, 2009 (film dokumentalny).
3. https://www.antibes-juanlespins.com/culture/musee-picasso.
Dziękujemy Ci, że czytasz nasze artykuły. Właśnie z myślą o takich cudownych osobach jak Ty je tworzymy. Osobach, które lubią czytać i doceniają nasze publikacje. Wszystko, co widzisz na portalu jest dostępne bezpłatnie, a ponieważ wkładamy w to dużo serca i pracy, to również zajmuje nam to sporo czasu. Nie mamy na prowadzenie portalu grantu ani pomocy żadnej instytucji. Bez Waszych darowizn nie będziemy miały funduszy na publikacje. Dlatego Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne. Jeśli lubisz czytać niezłosztukowe artykuły – wesprzyj nas.
Dziękujemy Ci bardzo, Joanna i Dana, założycielki Fundacji Niezła sztuka
A może to Cię zainteresuje:
- Kazimierz Głaz – twórca sensybilizmu - 15 września 2020
- Pablo Picasso. 10 faktów, których nie wiedzieliście o tym artyście - 14 czerwca 2020
- Jean Dubuffet, Vence i… Witold Gombrowicz - 3 lutego 2020
- Pablo Picasso i jego przyjaciel Michał Smajewski - 30 czerwca 2019
- Pablo Picasso w Vallauris - 31 stycznia 2019
- Z wizytą u Renoira na południu Francji - 8 marca 2018
- Vincent van Gogh w Arles - 11 stycznia 2018
- Picasso w Warszawie - 25 lipca 2017
- Marc Chagall – malarz aniołów - 25 lipca 2017
Szukam prac Simy, szczególnie ceramicznych. Nie znalazłem dotąd żadnych zdjęć, publikacji.
Bardzo ciekawa historia. Nie zdawałem sobie sprawy, że jakiś ówczesny Polak miał takie kontakty jak: Picasso, Jean Cocteau, Francis Picabia, Paul Éluard, Max Ernst, Robert Desnos.
Przyjaźń i wspólna miłość do sztuki – tak powstają wspaniałe historie! Świetny tekst! 🙂