Kilka kobiet żyjących u boku Rembrandta odegrało ważną rolę, tego jesteśmy pewni. Niestety źródła wiele nie zdradzają, znamy tylko suche fakty… i snujemy domysły. Bo skoro brak prywatnych dokumentów, a są setki obrazów, rycin i rysunków, pokusa wielka, by w tym ogromnym oeuvre odnaleźć bohaterki dramatu. Zawsze przyjemnie obudować obraz jakimś imieniem, historią, choćby skrawkiem anegdoty, plotką, zagadką. To ów głód anegdoty kazał dawniej wielu badaczom, a dziś pisarzom, filmowcom i miłośnikom sztuki widzieć w kobietach niańczących dziecko – Geertje, a w każdej ciemnookiej i jasnowłosej – Hendrickje. W pomarszczonych staruszkach doszukiwano się natomiast matki Rembrandta, w strojnisiach – Saskii, a w każdym kobiecym akcie – kochanki. Uparcie szuka się nici łączących życie, legendę i twórczość tego genialnego malarza.
Rembrandt, Żydowska narzeczona | ok. 1665–1669, Rijksmuseum, Amsterdam
Cztery kobiety, które niezmiennie pojawiają się w historiach snutych o życiu i malarstwie Rembrandta, to jego matka, Neeltgen Willemsdochter van Zuijtbrouck, żona Saskia van Uylenburgh i dwie służące-gospodynie-kochanki: Geertje Dircx i Hendrickje Stoffels.
