Siedem powodów, dla których warto odwiedzić Monachium

Berlin od lat uznawany jest za raj dla artystów. To także ulubiona destynacja miłośników sztuki, którzy zakochują się w Wyspie Muzeów, galeriach i klimatycznych dzielnicach. Inne niemieckie miasta rzadziej pojawiają się w artykułach o sztuce, chociaż warto poświęcić im trochę uwagi. Co może zaoferować Monachium, miasto kojarzone z klubem piłkarskim, Oktoberfestem i tradycjonalizmem? Wbrew pozorom bardzo dużo.

Bawarska stolica to miejsce, gdzie mieszkali Wasilij Kandinsky oraz Franz Marc. Tam w 1911 roku powstała grupa Der Blaue Reiter. W tym samym czasie na monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych studiowała Zofia Stryjeńska, pardon… Tadeusz Grzymała (artystka musiała podawać się za mężczyznę, by móc się tam uczyć).

Oto więc siedem powodów, dla których miłośnicy sztuki powinni zaplanować wizytę w Bawarii.

1. Muzea

Najbardziej znane są oczywiście monachijskie Pinakoteki, na które składa się kilka muzeów: Stara Pinakoteka (Alte Pinakothek), Nowa Pinakoteka (Neue Pinakothek), Pinakoteka Modernizmu (Pinakothek der Moderne), a oprócz tego jeszcze Muzeum Brandhorst oraz Kolekcja Schacka (Sammlung Schack).

W Alte Pinakothek najlepiej odnajdą się miłośnicy dawnych mistrzów. Można podziwiać tam obrazy Rubensa, Rembrandta, Dürera i innych. Teraz w muzeum trwają prace renowacyjne (prawdopodobnie zakończą się latem 2018), które utrudniają zwiedzanie. Część sal jest zamykana. Informacje podawane są na stronie internetowej Pinakotek. Jeśli ktoś zamierza obejrzeć swój ulubiony obraz, to lepiej niech sprawdzi, czy będzie to możliwe.

Ci którzy interesują się impresjonizmem i postimpresjonizmem powinni koniecznie udać się do Nowej Pinakoteki, gdzie wiszą obrazy Maneta, Degasa, Moneta, van Gogha oraz Cézanne’a. Również zwolennicy romantyzmu znajdą tam coś dla siebie. W muzeum można oglądać m.in. dzieła Caspara Davida Friedricha. Wielbicieli sztuki współczesnej oraz designu ucieszy wizyta w Pinakothek der Moderne oraz Muzeum Branhorst. Prezentowane są tam zbiory sztuki XX- i XXI-wiecznej. W Pinakotece wystawione są dzieła Dalego, Picassa oraz niemieckich twórców m.in. Kirchnera czy Beckmanna. Muzeum Brandhorst, którego elewację tworzy 36 tysięcy kolorowych, ceramicznych prętów, zainteresuje fanów Andy’ego Warhola albo Cy Twombly’ego.

Te muzea znajdują się blisko siebie i tworzą tzw. Kunstareal (z niem. teren sztuki).  Około 2 km dalej znajduje się muzeum prezentujące kolekcję grafa Adolfa Friedricha von Schacka. Wystawiona jest tam sztuka XIX-wieczna, m.in. obrazy Arnolda Böcklina.

W obrębie Kunstareal znajdują się nie tylko Pinakoteki. Na miłośników sztuki czekają też: Gliptoteka, Muzeum Sztuki Egipskiej oraz Lenbachhaus. Dwa pierwsze to oczywiście „must-see” dla pasjonatów antyku. Lenbachhaus warto odwiedzić ze względu na kolekcję obrazów artystów związanych z Der Blaue Reiter.

Na uwagę zasługują również muzea spoza Kunstareal. Interesujące wystawy organizowane są w Kunsthalle, galerii finansowanej przez  HypoVereinsbank.

W Monachium na polecenie Adolfa Hitlera zbudowano Dom Sztuki Niemieckiej (z niem. Haus der Deutschen Kunst). Dziś w  neoklasycystycznym budynku znajduje się muzeum specjalizujące się w sztuce współczesnej (Haus der Kunst).

Wystawy poświęcone współczesnym twórcom można zobaczyć w willi monachijskiego artysty Franza von Stucka (Villa Stuck). Zwiedzającym udostępniono również kilka pokoi, w których wiszą jego obrazy.

Wskazówki:

• W wybrane dni niektóre muzea oferują tańszy (albo darmowy) wstęp. W poniedziałki bilety do Kunsthalle można kupić za połowę ceny. W niedziele wejście za 1 euro oferują Pinakoteki, Gliptoteka oraz muzeum sztuki egipskiej. W pierwszy piątek miesiąca za darmo można zwiedzać willę Stuck, a w pierwszy czwartek Haus der Kunst.

• Zwiedzając Pinakoteki, można kupić bilet łączony do kilku muzeów. Podobna oferta dotyczy Gliptoteki oraz muzeum egipskiego.

• Wszystkie wymienione muzea znajdują się w centrum miasta i są dobrze ze sobą skomunikowane dzięki linii autobusowej numer 100 (tzw. Museenlinie).

2. Kościoły

Bawaria jest najbardziej katolickim Landem w Niemczech. Nikogo nie powinno więc dziwić, że Monachium to świetne miejsce również dla tych, których interesuje architektura sakralna, zwłaszcza ta barokowa.

Symbolem barokowego przepychu jest wciśnięty między dwie kamienice kościół św. Jana Nepomucena na Sendlinger Straβe 32. To dzieło braci Asamów. Aby docenić bogactwo zdobień trzeba wejść do środka, ponieważ z zewnątrz kościół jest niepozorny.

W stylu barokowym przebudowano też kościół św. Piotra, nazywany przez mieszkańców po prostu „Starym Piotrem” (najstarszy kościół parafialny w Monachium). Popularny jest wśród turystów ze względu na wspaniały widok, który roztacza się z wieży. Będąc w Monachium, warto odwiedzić katedrę Najświętszej Marii Panny. To budowla w stylu późnogotyckim. Jej dwie wieże uznawane są  za jeden z symboli miasta.

Inne godne zobaczenia świątynie to: kościół Teatynów, kościół św. Ludwika czy kościół św. Pawła.

3. Pałace

Katolicka Bawaria to nie tylko architektura sakralna. To również piękne pałace. W centrum miasta można zwiedzać Rezydencję, w której mieszkali książęta, królowie i elektorzy. W czasie II wojny światowej Rezydencja została zniszczona. Na szczęście bardzo szybko, bo już w 1945 roku, zabrano się za odbudowę budynku. Obok pałacu znajduje się piękny ogród (Hofgarten). Można w nim odpocząć po intensywnym zwiedzaniu.

Nieco dalej od centrum wybudowano letnią rezydencję, czyli Pałac Nymphenburg. Ten wspaniały kompleks pałacowo-parkowy najlepiej odwiedzić latem. Zimą nie wszystkie atrakcje są dostępne – rzeźby w parku są zakryte, nie można też wejść do mniejszych pałacyków.

Wskazówka:
• Trudno jest zwiedzić Nymphenburg w jeden dzień. Najlepiej więc zainwestować w bilet kilkudniowy. Dzięki temu przez kolejne dwa tygodnie można bez pośpiechu odkrywać piękno tego miejsca.

Warto pamiętać, że zarówno Rezydencja jak i Pałac Nymphenburg to miejsca bardzo popularne w weekendy. Kto nie przepada za tłumami, powinien odwiedzić kompleks pałacowy Schleissheim. To wprawdzie wycieczka za miasto, ale warto spędzić trochę czasu w autobusie bądź S-bahnie, aby zwiedzić trzy piękne pałace z XVII i XVIII wieku oraz ogród z fontannami i kanałami.

Alternatywą może być też pałac Blutenburg, który nie jest daleko od centrum.

4. Architektura

Aby podziwiać sztukę, nie trzeba od razu iść do muzeum. Wystarczy po prostu rozejrzeć się wokół. W centrum na Marienplatz można podziwiać przepiękny, neogotycki Ratusz. W tej ogromnej budowli mieszczą się nie tylko urzędy. Siedzibę ma tam też Biblioteka Prawnicza. Jej wystrój skradnie serce nie jednemu miłośnikowi książek, sztuki i filmu. To właśnie ta biblioteka wystąpiła w Kabarecie Boba Fosse’a.

Z Marienplatz warto pójść na Odeonsplatz, którego budowę nadzorował Leo von Klenze. Na placu znajduje się wspominany kościół Teatynów oraz Feldherrnhalle, czyli XIX-wieczna Loggia inspirowana florencką Loggią dei Lanzi. Z Odeonsplatz warto udać się na spacer po Ludwigstraβe i zobaczyć główny budynek Uniwersytetu oraz Bramę Zwycięstwa. Następnie trzeba skręcić w niepozorną Georgenstraβe. Tam właśnie znajdują się wspaniałe secesyjne wille. Ta część miasta to Schwabing, nazywana jest ona dzielnicą artystów.

To  nie jedyne miejsce, gdzie można podziwiać architekturę. Prawie każda dzielnica jest ciekawa. W Haidhausen znajduje się siedziba bawarskiego parlamentu, tzw. Maximilianeum. Jego budowę w XIX wieku zlecił Maximilian II.

Monachium jest znane jako ostoja tradycji, jednak fani nowoczesnej zabudowy też coś dla siebie znajdą. W centrum oryginalnym przykładem współczesnej architektury jest Nowa Synagoga oraz Muzeum Żydowskie. Aby zobaczyć bardziej modernistyczne budynki, trzeba też pojechać do Olympiaparku oraz Muzeum BMW, którego budynek zaprojektował Karl Schwanzer. Złośliwi nazywają ten gmach „kociołkiem na białą kiełbasę” (z niem. Weißwurstkessel).

5. Akademia Sztuk Pięknych

Który miłośnik sztuki nie chciałby zobaczyć miejsca, gdzie kształcili się: Giorgio de Chirico, Franz Marc, Paul Klee czy Wassily Kandinsky? Również polscy twórcy byli związani z Monachium, m.in.: Teodor Axentowicz, Maksymilian Gierymski, Władysław Czachórski. Temu ostatniemu monachijska Akademia nadała tytuł profesora nadzwyczajnego. Bawarska stolica przyciągała również malarki. Olga Boznańska uczyła się tu prywatnie, Zofia Stryjeńska w przebraniu mężczyzny na Akademii. W XIX wieku Monachium stało się ważnym miastem dla polskiej sztuki.

6. Księgarnie

Monachium to świetne miejsce dla tych, którzy nie tylko chcą podziwiać sztukę, ale też lubią o niej czytać. Sklepy z książkami można znaleźć w muzeach (szczególnie ciekawą ofertę ma Lenbachhaus), ale nie tylko. Godne polecenia są księgarnie L. Werner. Jedna z nich znajduje się na Türkenstraβe zaraz przy Muzeum Branhorst. Do filii tej księgarni powinni zajrzeć interesujący się architekturą. Natomiast przy Residenzstraße sprzedawane są książki o sztuce, fotografii, filmie i modzie. Księgarnia znajduje się w samym centrum, niedaleko Opery i Rezydencji.

Miłośnicy czasopism o sztuce nie powinni wyjechać z Monachium bez wizyty na Rumfordstraße. Pod numer 3 mieść się SODA  (jej filia jest również w Berlinie) –  sklep, w którym można znaleźć pięknie wydane magazyny o różnych dziedzinach sztuki. Ta część miasta to tzw. Glockenbachviertel. Dzielnica z pewnością przypadnie do gustu osobom, które lubią artystyczne klimaty. Jest tutaj wiele księgarni, oryginalnych sklepów i ciekawych kawiarni. Niektórzy mówią z przekąsem, że to miejsce „dla hipsterów”, ale i tak warto je odwiedzić.

Wskazówka:
• w okolicach uniwersytetu  jest wiele antykwariatów.

7. Okoliczne miejscowości

W okolicy Monachium znajduje się wiele miejsc, które powinien odwiedzić miłośnik sztuki.

Około godziny jazdy od bawarskiej stolicy znajduje się Muzeum Fantazji (zwane również Muzeum Buchheima, od nazwiska założyciela Lothara-Günthera Buchheima). Jest malowniczo położone nad jeziorem Starnberger. Można w nim podziwiać dzieła ekspresjonistów.

Warto też pojechać do Murnau. To miasteczko upodobał sobie założyciel grupy Der Blaue Reiter, Wassily Kandinsky. Malarz zapraszał tam znajomych, a Murnau szybko zyskało status „kolonii artystów”. Zamieszkała tam bliska przyjaciółka Kandinskiego (z którą prawdopodobnie miał romans) – malarka Gabriele Münter. Warto odwiedzić jej dom. Interesujące jest też Muzeum Zamkowe. Można w nim obejrzeć wystawy dotyczące Münter, grupy Der Blaue Reiter oraz pisarza Ödöna von Horvátha. W Murnau rozstawione są tablice z reprodukcjami dzieł, na których artyści uwiecznili swoje ulubione bawarskie miasteczko.

Z Murnau niedaleko jest też do Kochel. Jest tam muzeum poświęcone jednemu z najbardziej znanych twórców ekspresjonizmu, jakim był Franz Marc. Dla tych, którzy cenią bardziej tradycyjną sztukę, dobrym pomysłem będzie wycieczka do Norymbergii. Znajduje się tam muzeum poświęcone Albrechtowi Dürerowi. Mieści się  w domu, w którym artysta zamieszkał w 1509 roku.

W Bawarii można zwiedzać zamki Ludwika II (zwanego Szalonym). Najsłynniejszy jest Neuschwanstein. Podobno zainspirował on Disneya do stworzenia symbolu, który znany jest z jego filmów. W tym niezwykłym miejscu Ludwik nigdy nie zamieszkał. Zmarł w tajemniczych okolicznościach zanim ukończono budowę zamku. Wystrój wnętrz nawiązuje do oper Ryszarda Wagnera, którego Ludwik podziwiał (a według niektórych wersji historii kochał).

Wskazówka:
• będąc w Monachium, warto kupić Bayern-Ticket. Umożliwia on podróżowanie po Landzie przez cały dzień (od 9 rano do 3 w nocy w tygodniu i od północy do 3 następnego dnia w weekendy i święta). Cena biletu zależy od liczby podróżnych (maks. 5 osób, większe grupy mogą kupić bilet grupowy).

---

Zobacz mapę z ciekawymi miejscami w Monachium!