NIKI – niezwykła filmowa biografia ikony pop-artu Niki de Saint Phalle

Céline Sallette, znana aktorka, a obecnie reżyserka, w swoim pierwszym pełnometrażowym filmie stworzyła biografię jednej z największych artystek XX wieku – Niki de Saint Phalle, znanej w szeroko rozumianej popkulturze głównie ze swoich rzeźb – lalek Nanas oraz przepięknego Ogrodu Tarota znajdującego się w Toskanii. Niki w polskich kinach będzie można zobaczyć już od 4 kwietnia 2025 roku.

Kadr z filmu NIKI, Niki de Saint Phalle, kobiety w sztuce, biografia artystki, film biograficznym, film o sztuce, niezła sztuka

Kadr z filmu NIKI, fot. dzięki uprzejmości dystrybutora filmu

Film będący ucztą nie tylko dla fanów sztuki i pop-artu odkrywa mało znane oblicze tej niesamowitej kobiety. Sallette stworzyła bowiem filmoterapeutyczną opowieść o tym, w jaki sposób sztuka może stać się sposobem na pokonanie traum i uleczenie różnych chorób.

Niki de Saint Phalle, w którą w filmie Niki wcieliła się żywiołowa Charlotte Le Bon, wszyscy znają głównie dzięki jej rzeźbom – lalkom Nanas. To zmysłowo pulchne i kolorowe postaci, które kwestionują tradycyjne standardy kobiecego piękna. Jednak projektem życia jednej z najważniejszych przedstawicielek pop-artu XX wieku jest znajdujący się w Toskanii Ogród Tarota. Artystka pracowała nad rzeźbami powstałymi w ogrodzie blisko dwadzieścia lat.

Kadr z filmu NIKI, fot. dzięki uprzejmości dystrybutora filmu

Filmowa opowieść o życiu Niki nie jest klasyczną biografią. Francuska reżyserka zdecydowała się nie pokazywać żadnego z dzieł artystki w swoim filmie. Postanowiła za to skupić się na okresie, który zapoczątkował przemianę Niki z gwiazdy okładek magazynów modowych w wielką artystkę, prekursorkę happeningów, postrzeganą jednocześnie jako ikona feminizmu.

W wywiadzie dla Artnews.com Céline Sallette powiedziała:

„To nie jest film o wielkiej artystce i jej dorobku. To film o transformacji kobiety pełnej lęków i traum – Niki Mathews, która dzięki sztuce przeradza się w pełną pomysłów kreatorkę i jedną z najważniejszych artystek XX wieku – Niki de Saint Phalle. Mam nadzieję, że udało mi się pokazać to w filmie, to przejście od totalnej ciszy do wielkiego wybuchu i wyzwolenia niesamowitego talentu Niki. Na tym mi najbardziej zależało, żeby film był też swego rodzaju formą terapii i pokazał, że sztuka ma na nas niesamowity uzdrawiający wpływ”.

Sztuka stała się dla Niki de Saint Phalle swego rodzaju terapią, dzięki której artystka starała się przezwyciężyć skutki trudnego dzieciństwa i przepracować skomplikowane relacje rodzinne.

Niki de Saint Phalle, pomimo swojego żywego i pełnego energii wizerunku w świecie sztuki, miała za sobą traumatyczną historię pełną wyzwań i złożoności. Urodziła się we francusko-amerykańskiej rodzinie arystokratycznej o bardzo surowych zasadach.

W wieku jedenastu lat została zgwałcona przez własnego ojca. To zdarzenie odcisnęło się nieodwracalnie na jej psychice. W dorosłym życiu, po załamaniu nerwowym, trafiła do zakładu psychiatrycznego, gdzie była leczona elektrowstrząsami i silnymi lekami psychotropowymi. Jednak to nie one pozwoliły jej pokonać traumy z dzieciństwa. Jak później mówiła, uzdrowiły ją zajęcia artystyczne, które odbywały się w szpitalu. To dzięki nim odzyskała panowanie nad swoim życiem i postanowiła wyrażać przez sztukę swoje emocje i sprzeciw dla istniejących konwenansów…

Kadr z filmu NIKI, fot. dzięki uprzejmości dystrybutora filmu

Krótko o filmie Niki

Akcja filmu rozpoczyna się w roku 1952. Niki de Saint Phalle wraz z mężem i dwuletnią córką przenoszą się ze Stanów Zjednoczonych do europejskiej stolicy sztuki – Paryża. Mająca arystokratyczne korzenie kobieta ma znacznie większe artystyczne aspiracje niż jedynie bycie pięknością na okładkach „Vogue’a”, gdzie pojawiała się w charakterze modelki.

Kadr z filmu NIKI, fot. dzięki uprzejmości dystrybutora filmu

Dystans, jaki dzieli ją od rodzinnego domu, początkowo przynosi kobiecie ukojenie. Szybko jednak demony przeszłości dopadają Niki także we Francji, a seria niepokojących retrospekcji z dzieciństwa pozwala zrozumieć, z jaką traumą się mierzy. Bezpiecznym gruntem, ale i sposobem na wyrażenie siebie staje się dla bohaterki jej sztuka. Dzięki tworzeniu Niki nabiera odwagi, by walczyć o niezależność w świecie społecznych konwenansów i z góry przypisanych ról.