Na pierwszy rzut oka Claude’a Moneta i Marka Rothkę nie łączy nic poza tym, że obaj bezapelacyjnie należą do kanonu światowego malarstwa. Nie znali się osobiście. Żyli w innych krajach, a nawet na innych kontynentach. Lata ich największej twórczej aktywności w zasadzie się rozmijają (Monet zmarł, gdy Rothko miał dwadzieścia trzy lata – w 1926 roku, czyli na dziesięć lat przed pierwszą indywidualną wystawą Amerykanina). Monet – ojciec impresjonizmu, Rothko – ekspresjonista abstrakcyjny uprawiający kontrowersyjne malarstwo barwnych pól. Niebezpodstawnie wydaje się więc, że tworzyli całkowicie odmienną sztukę, a ich style nie mają ze sobą zbyt wiele wspólnego. Czy aby na pewno?
Claude Monet w swoim ogrodzie w Giverny | 1905, źródło: Wikipedia.org
Najnowsze badania historyków sztuki stawiają Claude’a Moneta w zupełnie nowym świetle, ukazując go jako swego rodzaju pre-abstrakcjonistę. W artystycznej biografii Rothki natomiast coraz częściej odnajdywane są nieoczywiste inspiracje i wpływy jego wielkich poprzedników, m.in. Rembrandta, Turnera, Muncha czy właśnie Moneta. Już w 2018 roku w paryskim Musée de l’Orangerie zorganizowano wystawę Lilie wodne. Amerykańska sztuka abstrakcyjna i ostatni Monet, na której zestawiono kilkanaście prac Francuza z obrazami takich twórców jak: Jackson Pollock, Willem de Kooning, Mark Tobey, Jean-Paul Riopelle, Barnett Newman, Clyfford Still, Helen Frankenthaler czy właśnie Mark Rothko. W 2022 roku natomiast w Muzeum Impresjonizmu w Giverny posunięto się o krok dalej i otwarto innowacyjną wystawę Monet/Rothko, prezentującą w sumie trzynaście prac autorstwa tych dwóch artystów, dobranych do siebie w sposób niezwykle trafny i przemyślany. To nieco eksperymentalne przedsięwzięcie okazało się ogromnym sukcesem, który zapoczątkował swoisty trend na poszukiwanie analogii w malarstwie obu mistrzów. Dialog między dziełami Moneta i Rothki oferuje widzowi nie tylko doświadczenia intelektualne, lecz także, a może nawet przede wszystkim, przeżycia sensoryczne, wizualną ucztę, która lekko dezorientuje, ale również przyprawia o estetyczny zawrót głowy.
Mark Rothko, Bez tytułu (Orange, Red, Violet) | 1954, Yale University Art Gallery, New Haven / Claude Monet, Stogi siana | 1890, źródło: Sothebys.com
