Papier jest moim bohaterem. Wywiad z Agnieszką Andruszkiewicz

Agnieszka Andruszkiewicz – artystka, projektantka. Urodzona w Głownie, mieszka i tworzy w Łodzi. Jest absolwentką Liceum plastycznego im. Tadeusza Makowskiego w Łodzi i Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej (magister inżynier). W 2017 roku obroniła doktorat z zakresu sztuk projektowych na Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Prowadziła autorskie zajęcia w Akademii Sztuki w Szczecinie w laboratorium technologii papieru i opakowań.

Agnieszka tworzy przepiękne formy z papieru, zarówno płaskie, jak i trójwymiarowe. Działa z różnymi rodzajami papieru: bibułką tytoniową, papierem parafinowanym, papierem szarym – niebielonym. Wytwarza też samodzielnie papier czerpany barwiony w masie i z niego tworzy nowe jakości. Wybrałyśmy się do jej pracowni, żeby poznać jej świat i zadać kilka pytań o jej inspiracje, proces twórczy. Przeczytajcie!

Agnieszka Andruszkiewicz, wywiad z artystą, artystka polska, papier, formy z papieru, sztuka polska, Niezła sztuka

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Jaki był początek Twojej przygody ze sztuką? Co zdecydowało o tym, że poświęciłaś się tej dziedzinie?

Swoją przygodę ze sztuką rozpoczęłam chyba z wrodzonej ciekawości, lubię nowe rzeczy. Ta dziedzina pomaga mi w zrozumieniu otaczającego świata. Dzięki niej mogę lepiej się skupić, uporządkować sobie wszystko w głowie. Ja jej potrzebuję.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Dlaczego wybrałaś papier jako medium? W jaki sposób zmienia on myślenie o sztuce?

Najpierw byłam w liceum plastycznym w Łodzi, to były fajne czasy, ale wtedy jeszcze nie zajmowałam się papierem. W ramach dyplomu stworzyłam kopię rzeźby Michała Anioła Ranny niewolnik. To była duża rzeźba, ponad 2 metry. Z tego, co wiem, jest teraz w kuratorium oświaty w Łodzi. Potem poszłam na Politechnikę Łódzką na kierunek Papiernictwo i Poligrafia i właśnie tam poznałam papier i się z nim zaprzyjaźniłam, najpierw bardziej technologicznie. Od tamtej pory papier mnie fascynuje. Nie wiem, czy ja wybrałam to medium świadomie. Chyba po prostu tak wyszło i zagrało samoistnie.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Jak to medium zmienia moje myślenie o sztuce? Wchodzę w relację z papierem, kartonem, tekturą, by pobawić się nimi, bez spektakularnego „wow!”. Jest to zdecydowanie bardziej intymna sztuka. Lubię zostać w moim prywatnym świecie i robić to, co pomaga mi się wyciszyć i zebrać myśli.

Agnieszka Andruszkiewicz, artystka polska, papier, formy z papieru, sztuka polska, Niezła sztuka

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | wfoto.pl

Papier jako medium wkracza już poważnie do świata sztuki i zajmuje w nim swój własny teren. Artyści zrzeszyli się nawet w IAPMA (Międzynarodowe Stowarzyszenie Producentów Papieru i Artystów Papieru) i organizują wystawy, konferencje. Dzięki temu wpływają na znaczenie papieru jako formy sztuki. A że papier to materiał ogólnie dostępny, łatwo poddający się kształtowaniu, to zdobywa coraz więcej zwolenników.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Jaki twórca najbardziej Cię inspiruje? Kogo podziwiasz?

Podziwiam ludzi odważnych, podążających swoją drogą, a także poszukujących nowych lądów i ciekawych świata. To osoby, które mają umiejętność obserwacji i zadawania ważnych pytań. Obserwuję Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK i tam jest na przykład ekspozycja pokazująca wybitnych poetów czy myślicieli w innych rolach twórczych. W MOCAK-u duże wrażenie wywarła na mnie wystawa fotografii Romana Ingardena. Moim zdaniem pokazuje to, że jeśli jest się twórczym, to nie ma znaczenia „etykietka” zawodu czy dyscypliny, w której się działa, to wszystko jest płynne, otwarte i przenika się. Właśnie to podziwiam.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Twoje ulubione dzieło sztuki?

Nie mam ulubionego dzieła sztuki, cały czas go szukam. Teraz na przykład podziwiam prace Neri Oxman, obecnie prezentowane na wystawie w MoMA. Jest projektantką, lubię jej nowe spojrzenie na tzw. „ekologię materiałów”. Łączy projektowanie organiczne, naukę i nowe cyfrowe technologie w celu poszukiwania innowacyjnych możliwości kreacji, produkcji czy nawet budownictwa przyszłości. Jej prace reprezentują nową filozofię projektowania i tworzenia otaczającego nas świata.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Jakie jest Twoje ulubione muzeum albo galeria sztuki?

Największy sentyment mam do Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, tam jest dom papieru. Lubię mieć świadomość, że w tym miejscu są ludzie z pasją, kochający papier, dbający o niego i zastanawiający się nad tym, czy jest mu dobrze. Bardzo lubię też muzea sztuki współczesnej, obserwuję (wirtualnie) MoMA w Nowym Jorku. Interesują mnie wszystkie zjawiska związane ze światem sztuki najnowszej. Patrzę na to z dużym zainteresowaniem i zaciekawieniem. Natomiast najbliżej jest mi do Muzeum ms1, ms2. Już w liceum plastycznym chodziliśmy na zajęcia do ms1, tam poznawaliśmy, czym jest sztuka awangardowa. To było dla mnie bardzo ważne doświadczenie, które mnie – jako artystkę – ukształtowało.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Jak Łódź wpływa na Ciebie jako artystkę? Czy masz swoje ulubione miejsca w Łodzi, które były dla Ciebie źródłem inspiracji?

Muzeum Sztuki ms1 i ms2 to moje ulubione miejsca. Jest to przestrzeń do odkrywania nowego, innego świata. Jest tam dużo inspiracji i wspomnień związanych z Kobro i Strzemińskim. To dla mnie najważniejsze miejsce na łódzkiej mapie sztuki.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Jak opisałabyś swój proces? Regularna, codzienna praca czy rzucanie się w twórczy wir pod wpływem nagłej inspiracji i weny?

Mój proces to myślenie i próba zrozumienia, wydobycia z papieru jego piękna, potencjału czy tajemnicy. Biorę do ręki bibułkę, a ona sama układa się tak, jak chce. Ten proces jest mi potrzebny i czuję, że wtedy coś ważnego dzieje się we mnie. Wszystko, co staram się robić, wynika z mojej potrzeby i samo się dzieje. Jest we mnie też natura inżynierska – projektuję z papieru formy przemysłowe, konstrukcje opakowań bez klejenia, papierowe klapki czy wachlarze. Mój proces to raczej analityczne myślenie i codzienna praca, ciągłe próby i udoskonalanie tego, co jest. To wymaga cierpliwości i wytrwałości.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Co uważasz za swój największy sukces?

Nigdy nie myślałam o swoim działaniu w kontekście sukcesu. Czym tak właściwie jest sukces? Doceniam i uważam za ważne moje relacje z ludźmi, z moimi studentami, z którymi mam kontakt cały czas. To daje mi radość – praca z nimi i oczywiście zabawa z papierem »

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

Co byś poradziła początkującym twórcom albo jaką najlepszą radę Ty dostałaś jako artystka?

Już samo słowo „artysta” jakoś tak dziwnie dla mnie brzmi. Kim jest artysta? Z wykształcenia jestem magistrem inżynierem papiernictwa, a także doktorem sztuki w dyscyplinie artystycznej sztuki projektowe – to są szufladki, w których jestem. Mam umysł artystyczny i analityczny, co mnie cieszy. Młodym osobom powiedziałabym, żeby robili, co chcą i jak chcą, i aby nie dali się wkręcić w jakiś system.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | Wfoto.pl

fot. © Waldek Piotrowski | wfoto.pl

Którą swoją pracę lubisz najbardziej?

Na to pytanie nie mam jednoznacznej odpowiedzi. W moich pracach lubię to, co mnie w nich zaskoczy. Lubię ten moment, w którym stoję, patrzę, a one puszczają mi oczko. Z tego się cieszę.

Agnieszka Andruszkiewicz, fot. © Waldek Piotrowski | wfoto.pl

Co sprawia Ci najwięcej radości w Twojej pracy, a co jest dla Ciebie najtrudniejsze w byciu artystką?

Radość sprawia mi działanie, kiedy biorę papier do ręki, na przykład ten niebielony szary, i próbuję z nim wejść w relację, zrozumieć, co on chce, jaki jest. Ja jestem przede wszystkim nauczycielką i dzielę się moją pasją ze studentami. Pokazuję im różne oblicza papieru, który jest teraz moim bohaterem.

Nad czym obecnie pracujesz?

Obecnie mam w głowie duży projekt na bazie papieru niebielonego produkowanego przez firmę Mondi Świecie. Będzie to rozkwiecona papierowa łąka na pewnym ratuszu miejskim. Celem projektu będzie wspólne działanie, tworzenie kwitnącej przestrzeni w jednym miejscu, aby poczuć moc i siłę wielości. To będzie duże przedsięwzięcie z częścią edukacyjną o wielopoziomowym i wieloetapowym działaniu. Już się z tego cieszę.

Jakie masz plany na najbliższą przyszłość?

Plan jest taki, aby mieć otwarte oczy i patrzeć, wypatrywać fajnych rzeczy i bawić się nimi. Papier też się zmienia, patrzę na niego i zadziwia mnie cały czas. Ostatnio widziałam studencki projekt materiału wytworzonego ze skórek banana czy papier toaletowy wyprodukowany z bambusa. I to jest fajne. Coraz bardziej powszechne są także papiery z odchodów słonia, papier jedwabny i najpiękniejsza na świcie bibułka japońska. Lubię te wszystkie materiały i chyba można z nich wszystko zrobić. Bardzo bliska jest mi japońska estetyka.

Myślę, że w tym kierunku będę podążać z moimi pomysłami i realizacjami. W przyszłym roku, na dużej międzynarodowej konferencji papierniczej, będę miała możliwość pokazania prac powstałych z papierów produkowanych w Polsce, i to jest wyzwanie. Jak zaprezentować tekturę falistą wyrażającą estetykę japońską?

Czym dla Ciebie jest sztuka?

Jest poszukiwaniem, jest próbą odpowiedzi na trudne pytania. Jest odnajdywaniem nowych światów, nowych perspektyw patrzenia, myślenia. Jest dążeniem do jeszcze nieodgadnionego.

Jakie nowe wyzwania stoją przed sztuką we współczesnym świecie? Jaka jest rola artysty we współczesnym świecie?

Wyzwaniem jest bycie prawdziwym w swoim działaniu. Rolą artysty jest niezależność i wolność, niewchodzenie w systemy, schematy, których jest dziś tak dużo.