Rudolf Arnheim, Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka

Recenzja

Monumentalne dzieło niemieckiego teoretyka i badacza koncepcji psychologii sztuki wciąż opiera się czasowi. Należy przypomnieć, że powstałe dzieło, swoisty traktat już w latach swego powstania wzbudziło szereg dyskusji i konkluzji wśród badaczy wielu nauk z pogranicza humanistyki. Rok 1954 to pierwsze wydanie książki Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. Dla nauki jest to bardzo odległa data a jak widzimy ów praca jest wciąż wznawiana i wydawana.

Co to oznacza dla dzisiejszego odbiorcy książka Arnheima? Jest to ponowne, ciągłe odkopywanie archeologii ludzkiej świadomości i podświadomości. Książka trudna i wymagająca. Język naukowo-teoretyczny jednak w połączeniu z materiałem badawczym – wizualnym daje całościową układankę, w którą czytelnik wciąga się niczym dziecko. Labirynt ilustracji pomaga w twórczym rozumieniu zagadnień i sformułowań.

Autor stworzył kaprysy wiedzy o sztuce z domieszką psychologii jako warunku myślowego i odczuwalnego. Miało to na celu porównanie ludzkiego oka, percepcji z artystycznymi umiejętnościami każdego z nas. Rozprawia o sztuce i sztuczkach w niej zawartej. Wyjaśnia, pomaga. Tworzy wykresy, parabole, rysunki – komiksy. Te sekwencje obrazkowe mają nam zwykłym śmiertelnikom choć trochę wyjaśnić rozumienie sztuki i świata artystów.

Nie zagłębiamy się w poszczególne i szczegółowe omawianie aż dziesięciu rozdziałów, których problemem badawczym wciąż jest nasza percepcja wzrokowa. Bo tak jak wzrok i rozum każdego z nas inaczej odczuwa sztuki wizualne, tak każdy z czytelników pójdzie własnym śladem by odnaleźć coś dla siebie w książce Rudolfa Arnheima.

Należy sobie jednak zadać pytanie czy w dzisiejszej przestrzeni nadal jest możliwy rozwój przy zachowaniu równowagi, kształtu, koloru, światła we wciąż dynamizującym się i ekspresyjnym świecie.

Ponownie wydana książka Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka dowodzi, iż wszystko we wszechświecie wraca i może być twórcze choć niesforne i intuicyjne.

Rudolf Arnheim