O czym chcesz poczytać?
  • Słowa kluczowe

  • Tematyka

  • Rodzaj

  • Artysta

Grant Wood „American Gothic”



Potrzebujemy Twojej pomocy. Wesprzyj nas »

Grant Wood, American Gothic, 1930
olej, płyta pilśniowa, 78 × 65,3 cm,
Art Institute of Chicago

Grant Wood, American Gothic, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

Grant Wood, American Gothic | 1930, The Art Institute of Chicago Museum

Są obrazy, które zyskują miano kultowych. Stają się symbolami rozpoznawanymi we wszystkich częściach świata przez ludzi różnych kultur, o różnych historiach, przekonaniach i gustach. To ikony, bez jakich nie można wyobrazić sobie pewnych artystów, miejsc i nurtów – czy Luwr byłby taki sam bez Mona Lisy? Ile znaczyłby ekspresjonizm bez Krzyku Muncha? Jakim malarzem stałby się Diego Velázquez bez swoich Panien dworskich? Najsłynniejsze arcydzieła czasami zdają się otaczać nas z każdej strony, gdy ich reprodukcje widzimy nie tylko w albumach i na pocztówkach, ale również serwetkach, znaczkach, magnesach, ołówkach, wachlarzach, kubkach… Przenikają do popkultury, nawiązuje się do nich w innych dziełach sztuki, filmach, plakatach, reklamach. Dla niektórych te kultowe malowidła stają się świetnym materiałem bazowym do parodii – mniej lub bardziej udanych. Jednym z takich obrazów jest American Gothic Granta Wooda. To dzieło można uznać za symbol amerykańskiego ducha i amerykańskiej obyczajowości, zwłaszcza pierwszej połowy XX wieku.

Namalowany w 1930 roku American Gothic zdaje się zwyczajnym obrazem. Oto widzimy wizerunek starszego mężczyzny i wyglądającej na nieco młodszą kobiety. Malarz ukazał ich sylwetki do połowy i ustawił frontalnie, co sprawia, że obraz można uznać za portret. Włosy kobiety są w kolorze jasnego blondu, tak powszechnego w amerykańskim typie urody, związane z tyłu i z przedziałkiem na środku głowy. Twarz ma pociągłą, o jasnej karnacji. Jej oczy są niebieskie. Kobieta spogląda w bok. Jej strój, pomimo brązowego fartuszka, wygląda na odświętny. Czarną koszulę ozdabia biały kołnierzyk, spod którego wystaje broszka z kameą.

Grant Wood, American Gothic, detal, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

Grant Wood, American Gothic (detal) | 1930, The Art Institute of Chicago Museum

Stojący obok mężczyzna jest starszy, może być ojcem kobiety. Ma ciemne oczy, nosi okulary o okrągłych drucianych oprawkach. Jest ubrany w granatową marynarkę, białą koszulę i dżinsowe ogrodniczki, tak charakterystyczne dla znanych nam wizerunków amerykańskich farmerów. W prawej dłoni trzyma widły – kolejny element budzący skojarzenie z farmerami. Bohaterowie zostali przedstawieni na tle białego domku zbudowanego w stylu amerykańskiego neogotyku wiejskiego. Inspiracją do American Gothic był prawdziwy, bardzo charakterystyczny dom, który znajduje się do dziś w niezmienionej postaci w Eldon, w stanie Iowa. Budynek stał się rozpoznawalny i słynny dzięki uwiecznieniu go na obrazie przez Granta Wooda i w 1972 roku został wpisany do Narodowego Rejestru Miejsc o Znaczeniu Historycznym. Najbardziej specyficznymi cechami domku są jego dwa okna w stylu gotyckim znajdujące się na szczycie oraz spadzisty dach. Obie te cechy Wood wyolbrzymił na swoim obrazie.

American Gothic House, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

American Gothic House (znany też jako Dibble House) w Eldon w stanie Iowa, USA, źródło: Wikipedia

Grant Wood tylko raz w życiu widział dom w Eldon. Pojechał tam w sierpniu 1930 roku, by zobaczyć wystawę organizowaną przez Edwarda Rowana. Po miasteczku oprowadzał go miejscowy malarz John Sharp. To wtedy Wood zobaczył biały domek, który uznał za interesujący, choć niekoniecznie ładny. Naszkicował jednak budynek na odwrocie koperty.

Grant Wood, szkic do American Gothic, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

Grant Wood, szkic domu z obrazu American Gothic | 1930, olej na tekturze, Smithsonian American Art Museum

Dzień później poprosił mieszkającą tam rodzinę o zgodę na wykonanie dokładniejszego szkicu. Malarz postanowił uwiecznić dom wraz z ludźmi, jacy według niego mogliby tam mieszkać. Jedną z inspiracji dla artysty była prawdopodobnie fotografia wykonana przez Solomona D. Butchera w 1886 roku.

Solomon D. Butcher, Nebraska Gothic, sztuka amerykańska, fotografia, Niezła Sztuka

Solomon D. Butcher, Nebraska Gothic |1886, Nebraska State Historical Society, źródło: History.nebraska.gov

Solomon D. Butcher, Nebraska Gothic, sztuka amerykańska, fotografia, Niezła Sztuka

Solomon D. Butcher, Nebraska Gothic (fragment)|1886, Nebraska State Historical Society, źródło: History.nebraska.gov

Butcher zasłynął jako wędrowny fotograf, większość życia spędził w centralnej Nebrasce, gdzie aparatem utrwalał życie miejscowych ludzi. Jedno z jego zdjęć, nazywane Nebraska Gothic, mogło stać się inspiracją dla Wooda. Fotografia przedstawia farmera z widłami oraz jego żonę, stojących przed domem.

Modelem Wooda został jego dentysta, sześćdziesięciodwuletni dr Byron McKeeby. Według amerykańskiego artysty był on idealny do tego obrazu, ponieważ miał pociągłą i szczupłą twarz. Stomatolog początkowo niechętnie odnosił się do pozowania, zgodził się jednak pod warunkiem, że na obrazie nie będzie wyglądać dokładnie tak jak w rzeczywistości. Więcej problemów dostarczyło Woodowi znalezienie odpowiedniej modelki. Nie chciał malować ładnych kobiet, ale wiedział, że kobiety chcą właśnie być uwieczniane jako ładne. Młodsza siostra Granta, Nan, sama więc zaproponowała, by to ją Wood przedstawił na swoim obrazie. Brat zgodził się, ale miał jedno zastrzeżenie – uważał, że buzia Nan jest zbyt okrągła, więc malując, wydłużył ją i wyszczuplił.

American Gothic, fotografia, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

Modele – Nan Wood Graham (siostra artysty) oraz Byron McKeeby (dentysta Wooda) – pozujący przy obrazie | 1930, źródło: www.reddit.com

Malarz wybrał strój dla siostry spośród sukienek ich matki. Nan założyła również broszkę z kameą, którą miała na sobie mama, gdy pozowała synowi do obrazu Kobieta z roślinami.

Grant Wood, Woman with Plants, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

Grant Wood, Kobieta z roślinami (matka artysty) | 1929, Cedar Rapids Museum of Art

Doktor McKeeby i Nan nigdy nie pozowali razem, Wood namalował ich osobno. Tworzenie American Gothic zajęło malarzowi ponad trzy miesiące. Skończony obraz wysłał na konkurs organizowany przez Art Institute of Chicago. Wood wraz z siostrą i matką byli bardzo zaskoczeni, gdy okazało się, że American Gothic zajął trzecie miejsce w konkursie, a Grant wygrał 300 dolarów.

Reprodukcje obrazu ukazywały się w gazetach na całym świecie, a opinie na jego temat były podzielone. Sam obraz błędnie tytułowano Farmer z Iowa i jego żona. Nan nie podobało się, że określa się jej postać jako żonę o wiele starszego mężczyzny, więc często podkreślała, że American Gothic przedstawia farmera i jego córkę. Dzieło Wooda stało się pewnego rodzaju sensacją. Wiele lat później Nan wspominała, że ludzie gromadzili się wokół ich domu, wchodzili bez pukania, zadawali pytania. Rodzina Woodów nie miała chwili spokoju. Wielu mieszkańcom Iowy nie podobał się sposób, w jaki zostali ukazani bohaterowie obrazu. Postrzegali siebie samych w całkowicie inny sposób. Odbierali portret bardzo osobiście, choć Wood tłumaczył, że nie chciał przedstawiać konkretnych osób, a raczej ogólny wizerunek Amerykanów i miał to być wyraz szacunku oraz hołdu dla nich. Artysta nie zamierzał także tworzyć satyry na społeczeństwo amerykańskie, chciał ukazać po prostu ludzi tak, jak sam ich widzi, w naturalny i bezpośredni sposób. Próbował namalować postaci „zgodnie z prawdą, aby uczynić je bardziej podobnymi do nich niż byli w prawdziwym życiu”.

Grant Wood namalował American Gothic w czasach, gdy zaczął się Wielki Kryzys. Społeczeństwo było przygnębione, ludzie bali się o swój los. Obraz zaczęto postrzegać jako dzieło, które ukazuje niezłomność amerykańskiego ducha, uczciwość zwykłych ludzi, ich prostolinijność. Sam malarz opowiadał się za taką interpretacją.

American Gothic szybko zdobyło miano kultowej ikony amerykańskiej sztuki i kultury. Często przywoływano ten obraz i nawiązywano do niego. Stał się także wdzięcznym tematem parodii. Pierwszą wykonał Gordon Parks w 1942 roku – była to fotografia przedstawiająca sprzątaczkę na tle amerykańskiej flagi.

Pierwsza Parodia American Gothic, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

Gordon Parks, American Gothic (pierwsza parodia obrazu Wooda) | 1942, Biblioteka Kongresu

Parodia American Gothic,,sztuka amerykańska, Grant Wood, Niezła sztuka

Parodia American Gothic

Najbardziej kontrowersyjną parodią była ta, którą zaprezentowano w programie The Tonight Show Starring Johnny Carson, gdzie córka farmera z obrazu została przedstawiona w bikini. Nan Wood pozwała stację telewizyjną. Wygrała rozprawę, a pieniądze przeznaczyła na cele charytatywne.

Grant Wood, Autoportret, sztuka amerykańska, Niezła Sztuka

Grant Wood, Autoportret | 1932, City of Davenport Art Collection

Grant Wood urodził się 13 lutego 1891 roku w Anamosa, w stanie Iowa. Podróżował po Europie, zwiedził Włochy, dłuższy czas przebywał w Paryżu i Monachium, gdzie zapoznał się z malarstwem flamandzkim oraz niemieckim, które wywarło ogromny wpływ na jego twórczość. Studiował w Académie Julian w Paryżu. Zmarł na raka w 1942 roku. Jego siostra Nan była młodsza o osiem lat. Wyszła za mąż za inwestora nieruchomości Edwarda Grahama. Przez całe życie gromadziła wszelkie zdjęcia, informacje i wzmianki na temat twórczości Granta. W 1986 roku podarowała Figge Art Museum albumy liczące 13 tomów.

bibliografia arcydzieło do kawy niezła sztuka
Bibliografia:
1. Biel S., American Gothic: A Life of America’s Most Famous Painting, New York 2005.
2. Bourret J., McDonald J., Grant Wood and little sister Nan: essays and remembrances, Iowa City 2000.
3. Payne L., Essential History of Art, Bath 2001.


Dziękujemy Ci, że czytasz nasze artykuły. Właśnie z myślą o takich cudownych osobach jak Ty je tworzymy. Osobach, które lubią czytać i doceniają nasze publikacje. Wszystko, co widzisz na portalu jest dostępne bezpłatnie, a ponieważ wkładamy w to dużo serca i pracy, to również zajmuje nam to sporo czasu. Nie mamy na prowadzenie portalu grantu ani pomocy żadnej instytucji. Bez Waszych darowizn nie będziemy miały funduszy na publikacje. Dlatego Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne. Jeśli lubisz czytać niezłosztukowe artykuły – wesprzyj nas.
Dziękujemy Ci bardzo, Joanna i Dana, założycielki Fundacji Niezła sztuka

» Agata Dobosz

Absolwentka twórczego pisania i edytorstwa, magister antropologii literatury, teatru i filmu. Interesuje się kulturą szeroką pojętą, szczególnie sztuką i literaturą XIX i XX wieku. Nie wyobraża sobie dnia bez książki, muzyki, kilku obrazów i sportu.


Portal NiezlaSztuka.net prowadzony jest przez Fundację Promocji Sztuki „Niezła Sztuka”. Wszystkie publikacje finansowane są dzięki darowiznom Czytelników. Dlatego Twoja pomoc jest bardzo ważna. Jeśli chcesz wesprzeć nas w tworzeniu tego miejsca w polskim internecie na temat sztuki, będziemy Ci bardzo wdzięczni.

Wesprzyj »



One thought on “Grant Wood „American Gothic”

  1. Wyobrażam sobie, że prababka popularnej amerykańskiej aktorki Jennifer Aniston wyglądałaby dokładnie tak, jak kobieta na tym obrazie:-)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *