4 października o godz. 16.30 w Muzeum Śląskim odbędzie się wyjątkowe wydarzenie – wernisaż i prezentacja spektaklu „Ostatnia fuga” autorstwa Dariusza Gorczycy, pierwszego na świecie widowiska teatralnego w całości wygenerowanego w technologii 3D.
„Ostatnia Fuga” Dariusza Gorczycy to spektakl realizujący pochodzącą z 1994 roku, jego nowatorską koncepcję „Teatru mechanicznego”. Głównym komponentem ekspresji jest tu instalacja, przyrastająca z czasem na scenie, złożona z dziewięciu specjalnie skonstruowanych obiektów i maszyn. Przekaz manifestowany jest poprzez ich działanie: precyzyjne, powtarzalne, nieubłagane – raz zaprogramowane wykonują swoją brutalną, monotonną pracę z nieludzką dokładnością. Ten zabieg nie tylko szokuje, ale też prowokuje do refleksji nad granicą między technologią a człowieczeństwem, automatyzmem a emocją.
Dariusz Gorczyca, Ostatnia fuga
Francisco Goya, Rozstrzelanie powstańców madryckich | 1814, Prado, Madryt
Wszystkie maszyny powstały z inspiracji obrazem Francisca Goi 3 maja 1808. Rozstrzelanie powstańców madryckich. Egzekucja staje się tu osią realizowanego przez nie wyrachowanego i metodycznego, rozrastającego się z każdym cyklem, rytuału eksterminacji. Jego ofiary, bezwładne nagie ciała osuwające się z rampy na proscenium, piętrzą się w stos, tworząc wstrząsający dowód oskarżenia. Ostatnia Fuga to dzieło o niezwykłej dramaturgii, które – obnażając mechanizm ludzkiej autodestrukcji – niesie głębokie humanitarne przesłanie, a jednocześnie stawia pytania o względność idei sprawiedliwości.
Dariusz Gorczyca, Ostatnia fuga
Obok warstwy wizualnej ogromną rolę odgrywa dźwięk. Spektrum audialne obejmuje zarówno bogactwo mechanicznych odgłosów przeszywających scenę, jak i dramatyczną Passacaglię z III Symfonii Krzysztofa Pendereckiego, wyznaczającą rytm działania maszyn. Całość przeplatają kolejne fragmenty tytułowej Fugi a 3 Soggetti Jana Sebastiana Bacha w wersji organowej, przynoszące chwilowe, złudne wytchnienie. Kompozycja ta również zamyka spektakl – jako niedokończona, urywa się nagle, pozostawiając widza z trudnym do zniesienia brzemieniem ciszy. Wyjątkowość projektu dopełnia fakt, że jest to pierwszy na świecie spektakl w całości wygenerowany w technologii 3D. Dzięki tej formie artysta przeniósł swoją wizję bezpośrednio z „umysłu na ekran”, zachowując bezkompromisową precyzję każdego elementu kompozycji, ruchu, taktu i akordu – trudną do osiągnięcia w rzeczywistości scenicznej. Efektem jest nie tylko perfekcyjne audiowizualne widowisko, lecz także niemal mistyczne doświadczenie, pełne symboliki i emocjonalnej intensywności.
Warto podkreślić, że mimo wszystkich rewolucyjnych aspektów, realizacja ta w pełni przynależy do świata teatru – zachowuje jego dramaturgię, napięcie i ekspresję, jednocześnie otwierając się na nowe środki wyrazu. Prapremiera spektaklu odbyła się 19 listopada 2024 roku w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie.
Informacje o spektaklu:
Dariusz Gorczyca – autor, reżyseria, światło, zdjęcia, montaż, opracowanie muzyczne.
Michał Sikora – modelowanie 3D, teksturowanie, symulacje, animacje, renderowanie, postprodukcja.
Piotr Michał Madej – udźwiękowienie.
Daniel i Krzysztof Płonka – wstępne modelowanie 3D.
Muzyka – Jan Sebastian Bach „Fuga a 3 Soggetti” (BWV 1080/19), Krzysztof Penderecki „Passacaglia” z III Symfonii”.
Czas trwania: 45 min.
Na wystawie prezentujemy 24 renderingi ukazujące maszyny sceniczne – wykorzystane w Ostatniej Fudze – w formie kolorowych wydruków A0, oraz 10 autorskich projektów przestrzeni. Dodatkowy element ekspozycji stanowią wybrane teksty autora oraz pokaz działania tychże maszyn w formie ich dookolnej animacji 3D ukazanej na dużym ekranie za sprawą wideo-projekcji. Sylwetkę autora przybliży film biograficzny pt. „Portret: Dariusz Gorczyca” TVP oddział w Krakowie.
