Jean Auguste Dominique Ingres „Portret księżniczki de Broglie”

Jean-Auguste-Dominique Ingres, Portret Joséphine de Galard de Brassac de Béarn, księżniczki de Broglie, 1851-53, olej, płótno, 121,3 × 90,8 cm,
Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Jean Auguste Dominique Ingres, Portret Joséphine de Galard de Brassac de Béarn, księżniczka de Broglie, Niezła sztuka

Jean Auguste Dominique Ingres, Portret Joséphine de Galard de Brassac de Béarn, księżniczki de Broglie | 1851-53, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Można spojrzeć na ten portret jako na stylizację Drugiego Cesarstwa. Zanim jednak zajmiemy się „damą modną” skierujmy wzrok na ścienną boazerię, na której namalowany został herb rodowy naszej bohaterki. Ten niepozorny znak, logo, dziś byśmy powiedzieli, wówczas wiele znaczył. Na tyle, by sam Ingres zmusił się do namalowania owej damy. Jest to bowiem kolejny typ portretu reprezentacyjnego i gloryfikującego rodzinę, pochodzenie. Ideologiczno-hierarchiczny manifest potęgi ukryty za nutą codzienności. Mamy tu postać kobiecą w pokoju, można by rzec buduarowym. W tle niebieska kotara z kutasikiem, delikatnie, wręcz niewidzialnie oddzielająca wejście do kolejnej sali. W podobnej tonacji błękitu kobaltowego, jak kotara, jest pikowany cenną materia zagłówek mebla przy ścianie za księżniczką.

Cała kobieca sylwetka jest lekko pochylona do przodu, tak by jej ciężar mógł jak najdelikatniej wesprzeć się o żółty fotel. Ten zabieg stylizacyjny ukazuje nam kibić kobiecą, swobodną, a zarazem elegancką. W tym „codziennym” portrecie jedynie kosztowne materiały sukni oraz dodatki zaświadczają o tym, że jest tu sportretowana ważna a na pewno bogata persona tamtych czasów. Jak już wspomniano wcześniej o pochodzeniu kobiety świadczy jej herb.

Bladość i gładkość skóry kobiety uwydatnia delikatna, błękitna suknia, zdobna w koronki i odsłaniająca ramiona. Fałdy satynowej sukni układają się wdzięcznie i lekko aż słyszymy ich szelest wydawany przy każdym ruchu, oddechu.

Jean Auguste Dominique Ingres, Portret Joséphine de Galard de Brassac de Béarn, księżniczki de Broglie, detal | 1851-53, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Długa szyja stanowi wspaniałe tło dla antykizującego wisiorka. Jest to rzymska bulla – rodzaj medalionu z amuletem w środku chroniącym głównie dzieci, chłopców przed złymi bóstwami. Bulla znana już u Etrusków, przetransportowana do Starożytnego Rzymu stała się najpopularniejszym amuletem. Prawdopodobnie medalion na szyi Józefiny Eleonory jest oryginalny a nie tylko antykizującą formą. Inne klejnoty to długie kolczyki, złota bransoleta, pierścionki czy perłowo-diamentowa wariacja na temat bransolety na lewej ręce. Modnie ufryzowane włosy oddają piękną choć zasmuconą twarz.

Na uwagę zasługują oczy. Twarz jak i ciało księżniczki tak malowane by anatomiczne szczegóły stały się tylko powłoką dla cery. Nie zobaczymy zatem w tym portrecie zaznaczonych kości policzkowych czy uwydatnionych łokci. Wszystko jest malowane miękko, delikatnie. Daje to trochę sztuczną manierę.

Józefina Eleonora to postać znana Ówczesnemu Paryżowi. Obracała się w kręgu artystów będąc ich mecenasem, modelem i natchnieniem zarazem.

Lubisz nas czytać? Wesprzyj nas »

Jean-Auguste-Dominique Ingres uchwycił postać księżniczki w sposób niezwykle realistyczny. Józefina, piękność swej epoki, stanowi przykład malarskich portretów Ingresa. Jest to artysta bardzo zachowawczy, realistyczny i klasycystyczny. Jeden z najwybitniejszych malarzy francuskich XIX wieku. Tworzył sceny historyczne, akty orientalne, które ukazują jego kunszt czy też realistyczne, stworzone w pewnej konwencji i manierze portrety.

Bibliografia
Portret. Funkcja, forma, symbol, pod red. A. Marczak-Krupa, Warszawa, 1990.
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod red. K. Kubalska-Sulkiewicz, Warszawa, 2007.
Fisher C., Flowers of the renaissance, London, 2011.

Dziękujemy Ci, że czytasz nasze artykuły. Właśnie z myślą o takich cudownych osobach jak Ty je tworzymy. Osobach, które lubią czytać i doceniają nasze publikacje. Wszystko, co widzisz na portalu jest dostępne bezpłatnie, a ponieważ wkładamy w to dużo serca i pracy, to również zajmuje nam to sporo czasu. Nie mamy na prowadzenie portalu grantu ani pomocy żadnej instytucji. Bez Waszych darowizn nie będziemy miały funduszy na publikacje. Dlatego Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne. Jeśli lubisz czytać niezłosztukowe artykuły – wesprzyj nas.
Dziękujemy Ci bardzo, Joanna i Dana, założycielki Fundacji Niezła sztuka