Włodzimierz Tetmajer

 

Włodzimierz Tetmajer urodził się w w noc sylwestrową na przełomie 1861/62 roku w Ludzimierzu, malowniczej podkrakowskiej wsi. Przyrodni brat Kazimierza Przerwy Tetmajera, jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci młodej polski. Uczęszczał do gimnazjum im. Bartłomieja Noworskiego w Krakowie. Talent malarski rozwijał w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie nauczał go sam Matejko, następnie na studiach w Wiedniu oraz Monachium, co „(…) utrwaliło w nim pejzażystę i malarza wsi polskiej, urzeczonego ludem i jego zwyczajami”. W okresie studiów zaprzyjaźnił się z Aleksandrem Gierymskim, a także ożenił się z córką bronowickiego chłopa − Jadwigą Mikołajczykówną. Związek ten spotkał się z ogromną negacją rodziców artysty, jednak był pionierski i pociągnął za sobą inne tego typu małżeństwa (m.in. poety Lucjana Rydla z siostrą Anny Mikołajczykównej, znane z „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego).

Tetmajer należał do współtwórców Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W 1910 r. otrzymał nagrodę artystyczną Akademii Umiejętności, a rok współorganizował I Wystawę Niezależnych Malarzy, Grafików i Rzeźbiarzy w Krakowie. Prace takie jak: „Żniwa”, „Dworek w Bronowicach”, „Wesele”, „Kwitnąca jabłoń” czy „Zaloty” należą do jego najbardziej rozpoznawalnych dzieł. Malował głównie sceny rodzajowe z życia wsi i jej mieszkańców: wesela, chrzciny, zabawy i codzienną pracę chłopów. Podkreślał piękno rodzimych stron, tradycji i obyczajów. Jego dzieła charakteryzują się bogatą kolorystyką i niezwykłym realizmem, można je oglądać m. in. w Muzeum Narodowym w Warszawie, Krakowie, Gdańsku czy Poznaniu. Artysta zajmował się również sztuką sakralną − jest twórcą licznych polichromii kościelnych oraz witraży, które można zobaczyć m.in. w kaplicy Świętej Trójcy w Katedrze na Wawelu, Kościele św. Sebastiana w Wieliczce czy w sosnowskiej Katedrze pw. Wniebowięcia NPM.

Oprócz malarstwa Włodzimierz Tetmajer miał także duży wkład w politykę oraz działalność publicystyczno-literacką. W latach 1911-1918 reprezentował Polskie Stronnictwo Ludowe, był posłem do parlamentu wiedeńskiego, następnie stanął po stronie prawicowego odłamu PSL Piast. Tetmajer znany był również ze swoich przemówień, w których nawoływał do wykorzystania potencjału chłopów w walce o niepodległość oraz do reformy szkolnictwa, umożliwiającej naukę młodzieży wiejskiej.

Swoje zaangażowanie polityczne podkreślał poprzez pisarstwo, w którym ważniejsze były wartości ideowe od estetycznych. Jako student napisał książkę poświęconą Witoldowi Pruszkowskiemu, którego cenił zarówno za twórczość jak i osobowość. W 1917r. napisał publikację o Tadeuszu Kościuszce. Jest autorem między innymi: dramatów „Piast” oraz „Kazimierz Wielki” (niedokończony), tomików pt.„Racławice”, „Noce letnie”, „Marsz Skrzyneckiego”, prozy pt. „W noc majową” oraz „Opowieści z dawnych lat”, a także licznych rozpraw, artykułów i felietonów. Ponadto wspierał teatr amatorski, przygotowując m.in. stroje do wystawianych we wsi jasełek. W ostatnich latach życia zwrócił się bardziej w kierunku sztuki. Został prezesem Rady Sztuki w Krakowie. Zmarł 26 XII 1923 roku.