Edvard Munch

Edvard Munch – malarz i grafik norweski. Urodził się 12 grudnia 1863 roku zmarł  23 stycznia 1944. Rysunku i malarstwa uczył się początkowo w Oslo. Następnie po roku nauki na uczelni politechnicznej od 1881 kształcił się w szkole rysunkowej prowadzonej przez późno klasycystycznego rzeźbiarza Juliusa Middelthuna.

Przez długi czas artysta pozostawał pod wpływem malarstwa Christiana Krohga i obracał się w kręgu radykalnych naturalistów działających w Oslo, tzw. Cyganerii Chrystianii. Podczas krótkiego pobytu w Paryżu ulegał wpływom impresjonizmu (Wieczór taneczny, 1885; Portret malarza Jensena Hjella, 1885).

Zapowiedzią dojrzałego stylu artysty był powstały wkrótce potem obraz Chore dziecko (1885–86) – wstrząsający dokument ukazujący ostatnie chwile życia siostry Muncha. Motyw śmierci będzie bardzo często przewijał się w twórczości tego malarza. Dziełem tym, podobnie jak następnymi obrazami: Dojrzałość (ok. 1893) czy Na drugi dzień (1895), Munch dystansował się wyraźnie od naturalizmu, co wywoływało protesty wśród jego norweskich przyjaciół.

W 1889 odbyła się pierwsza indywidualna wystawa artysty, na którą złożyło się 110 obrazów. Jesienią 1889 otrzymał stypendium, które umożliwiło mu wyjazd do Paryża. Eksperymentował z techniką pointylistyczną, np. Dzień wiosenny na ulicy Karla Johana (1891), Promenada w Anglais (1891). Równocześnie tworzył jednak prace utrzymane w diametralnie odmiennym nastroju, np. Noc w St. Cloud (1890) – obraz namalowany wkrótce po śmierci ojca Muncha.

W 1892 roku skorzystał z zaproszenia Stowarzyszenia Artystów Berlińskich i udał się do stolicy Niemiec. Związał się tam z gronem awangardowych poetów, pisarzy i artystów zbierającym się w winiarni „Zum schwarzen Ferrel’’. Wystawa prac Muncha zorganizowana w Kunstlerverein w 1892, wywołała powszechne zgorszenie i po kilku dniach została zamknięta. Wydarzenie to przyczyniło się pośrednio do zawiązania niezależnego Stowarzyszenia Berliner Sezession.

W tym czasie Munch pracował nad cyklem płócien pod wspólnym tytułem Fryz życia, który ukończył w 1902 roku. Składa się on z 22 obrazów dziś rozproszonych w różnych zbiorach. W założeniu artysty miał być „poematem życia, miłości i śmierci’’. Najbardziej znane prace z cyklu to: Krzyk, Pocałunek, Madonna, Melancholia, Taniec życia i Popiół.

Munch był jednym z czołowych nowatorów w sztuce przełomu XIX i XX wieku. Jego twórczość była jedną z głównych inspiracji niemieckich ekspresjonistów.