Jan Rubczak

Jan Rubczak (1884-1942) polski malarz, grafik oraz pedagog. Ukończył szkołę realną i odbył trzy lata nauki w seminarium nauczycielskim. W latach 1904-11 studiował w Krakowskiej ASP, najpierw pod kierunkiem Floriana Cynka, a potem Józefa Pankiewicza. W czasie studiów przebywał przez jeden semestr w Paryżu. Tam zaprojektował symboliczną okładkę do książki Edwarda Ligockiego Przeznaczenie. W 1911 roku odwiedził Włochy. Następnie uczył się w Akademie für graphische Künste und Buchgewerbe w Lipsku. Przebywał też w Monachium, a później kontynuował studia w Académie Colarossi w Paryżu.

W trakcie I wojny światowej Rubczak uczestniczył w akcji niesienia pomocy artystom zorganizowanej przez Paryskie Towarzystwo Bratniej Pomocy Artystom Polskim. Ponadto w maju 1915 roku wszedł w skład reaktywowanego w Paryżu Polskiego Towarzystwa Artystyczno-Literackiego. W Paryżu cały czas wystawiał i utrzymywał też kontakt z krajem, przesyłając swoje prace. Po powrocie do kraju zamieszkał w Krakowie i tam od 1924 roku wykładał w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunku Ludwiki i Wilhelma Mehofferów. Lato 1928 roku Rubczak spędził w Pieninach, gdzie namalował wiele akwarel przedstawiających tamtejszą przyrodę (Brzozy nad Dunajcem, Pieniny pod światło, Zamek o zachodzie). Podczas II wojny światowej został wywieziony do obozu w Auschwitz i tam rozstrzelany.

Rubczak uprawiał malarstwo oraz grafikę (głównie akwafortę i akwatintę). Te ostatnie wykorzystywał w wedutach miejskich oraz pejzażach. Krytycy podkreślali, że obie wymienione techniki graficzne opanował artysta w sposób perfekcyjny. Do najbardziej znanych prac graficznych Rubczaka należą te, które przedstawiają zakątki i zabytki Paryża i innych francuskich miast (Kościół świętego Seweryna w Paryżu, Fontanna Cairpaux w Paryżu).

Malował też chętnie widoki Krakowa (Ulica Floriańska w Krakowie, Kraków – Kościół Mariacki). Jego prace graficzne były chętnie kolekcjonowane. Przed II wojną światową, znajdowały się w najwybitniejszych polskich kolekcjach sztuki, m.in. Czartoryskich w Krakowie, Henryka Grohmana w Łodzi i Ludwika Kielbassa w Sudole koło Kielc.

W 1918 roku kolekcjoner Dominik Wittke-Jeżewski przekazał kolekcję grafiki Rubczaka nowo otwartemu Muzeum Narodowemu w Warszawie. Sporadycznie Rubczak wykonywał portrety (Portret Lucjana Rydla, Portret de Mmme Rubczak). Podczas pobytów w Paryżu artysta występował wraz z teatrem amatorskim. W 1910 roku wystąpił w spektaklu Wieczór czwartkowy u Stanisława Augusta. Wziął udział także w trzech jednoaktowych sztukach (Lita i Compagnie A. Fredry; Theolinde Jeana Baptiste’a Schweitzera oraz Les Agents Szolema Alejhema). W 1918 roku wyreżyserował dwie sztuki Adama Staszczyka upamiętniające rocznicę wybuchu powstania listopadowego – Kościuszko w Petersburgu oraz Noc w Belwederze.