Zofia Stryjeńska

Zofia Stryjeńska, z domu Lubańska. Wybitna polska malarka. Urodziła się w 1891 roku w Krakowie, w mieszczańskiej rodzinie ze szlacheckim rodowodem. Uczyła się w Szkole Malarskiej Leona Strojnowskiego, później w Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet Marii Niedzielskiej, a następnie przeprowadziła się do Monachium, gdzie przez rok, udając mężczyznę, studiowała na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Po powrocie do Polski po raz pierwszy wystawiła cykl swoich prac „Polskie bajdy na tle opowieści ludowych” na ekspozycji w krakowskim Pałacu Sztuki. W 1917 r. powstał cykl „Bożki Słowiańskie”, w którym Stryjeńska łączyła elementy zaczerpnięte z różnych tradycji, między innymi mitologii słowiańskiej, tematyki, do której powracała przez całą swoją twórczość.

W latach 20. artystka skupiła się na motywach ludowych, którym nadaje jednak swój indywidualnych, oryginalnych charakter. W 1935 r. odniosła swój największy sukces – przedstawiła sześć kompozycji na ścianach Polskiego Pawilonu na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu. W kolejnych latach artystka współpracowała również z teatrami – stworzyła m. in. stroje i dekoracje do „Balladyny” wystawionej w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie.

Po etapie sukcesów, nadszedł gorszy okres dla artystki. Rozwiodła się z mężem – Karolem Stryjeńskim, a problemy finansowe zmusiły ją do tworzenia tanich prac często pozbawionych wartości artystycznej. Wojnę spędziła z siostrą i dziećmi w Krakowie. Po wojnie wciąż tworzyła, a do repertuaru używanych przez nią motywów dołączyły sceny religijne. Stryjeńska nie odzyskała już jednak pozycji, jaką cieszyła się przed wojną. Pogarszające się kłopoty zdrowotne ostatecznie doprowadziły do jej śmierci w 1976 r.

---

Źródło: A. Jakubowska, Zofia Anna Lubańska, w: Artystki polskie, Wydawnictwo Szkolne PWN sp. z o. o.

Autor: Justyna Rybicka